నిష్కామ భక్తి

[శ్రీ సి.హెచ్. ప్రతాప్ గారి ‘నిష్కామ భక్తి’ అనే రచనని అందిస్తున్నాము.]

నిష్కామ భక్తి అనేది కేవలం ఆరాధనకే పరిమితం కాదు; అది జీవాత్మ మరియు పరమాత్మ మధ్య ఏర్పడే నిశ్చలమైన, నిస్వార్థమైన ప్రేమ బంధం. భక్తి అనగా భగవంతుడిని నిరంతరం గుర్తు చేసుకోవడం, ఆయన ఉనికిని తలచుకోవడం, మనస్సును ఆయన పాదాల్లో సమర్పించడం. మన హృదయం ఆయన కోసం పావనమైన ప్రేమతో కాయడం, కన్నీళ్లు పెట్టడం, ఆత్మను వేదనలో మునిగి ఆయన అనుభూతిని ఆస్వాదించడం – ఇవన్నీ భక్తి యొక్క సారూప్యమైన గాఢత. నిజమైన భక్తి అంటే మన ధనం, సంపద, జ్ఞానం, సంతృప్తి, అహంకారం – అన్ని మన ‘నేను’ అనే భావనతో సహా – భగవంతుని పాదాలకే అర్పించడం.

శ్రీ జిడ్డు కృష్ణమూర్తి భావన ప్రకారం, భక్తి అనేది ఏ దేవుడు, గురువు, చిత్రం లేదా రూపానికి పరిమితం కావాల్సినది కాదు. అటువంటి భక్తి కేవలం నిజానికి దూరమై, ఒక రకమైన పారిపోవడం మాత్రమే. భక్తి అసలు తీరుకోవాల్సినది మనస్సును పరిశీలించడం, ఆలోచనలను, భావాలను అర్థం చేసుకోవడం, మనకున్న అంతర్గతతను గుర్తించడం. మనం మనస్సును తెలియకపోతే, ఏది సత్యమో, దేవుడు ఉన్నాడో లేకపోనో ఎలా తెలుసుకోగలం? మనం మనలను అర్థం చేసుకోకుండా మరొకరిని మారుస్తామని అనుకోవడం కూడా అర్థం లేదు. నిజమైన భక్తి అంటే, మనలను తెలుసుకున్న తరువాతే, మనలో మార్పు చేర్పు చేసి, భగవంతుని పట్ల నిజమైన ప్రేమను, విధేయతను, సమగ్ర శరణాగతిని ప్రదర్శించడం.

వివిధ ఆధ్యాత్మిక సంప్రదాయాలలో భక్తి వేర్వేరు రూపాల్లో కనిపిస్తుంది. కొన్ని సందర్భాల్లో భక్తులు ఆహారసేవ, వంట, నివేదనల ద్వారా దేవునికి గౌరవాన్ని చూపుతారు. బౌద్ధంలో భక్తి అనేది ధర్మం, ఆత్మనిగ్రహానికి దృఢమైన నిబద్ధతగా ఉంటూ, ఆధ్యాత్మిక విముక్తికి దారితీస్తుంది. “నేను నీ వాడను” అని వ్యక్తం చేయడం, సంపూర్ణ విధేయతతో ప్రభువు పట్ల శరణాగతి ప్రదర్శించడం, నిజమైన భక్తి లక్షణంగా నిలుస్తుంది. తులసి పట్ల శ్రీ చైతన్య మహాప్రభు ప్రదర్శించిన మాధుర్యభరితమైన ప్రేమ, భక్తి పరిపూర్ణతకు ఉదాహరణ.

భక్తి ఉన్న వ్యక్తి సత్యాన్ని మాత్రమే పలకడం, పవిత్ర నామాలను జపించడం, ఏ ప్రతిఫలాన్ని ఆశించకుండా ఆరాధన చేయడం – ఇవన్నీ భక్తి యొక్క అసలు లక్షణాలు. మనసా, వాచా, కర్మణా భగవంతునిపట్ల సమగ్ర నిబద్ధతతో ఉండటం, తనను తాను పూర్తిగా సమర్పించడం ద్వారా మాత్రమే భక్తి మార్గం సార్ధకమవుతుంది. నిజమైన భక్తి కేవలం ఆచారాలు, నియమాలు కాదు; అది నిష్కళంకమైన ప్రేమ, నిరంతర స్మరణ, సమగ్ర శరణాగతి, మరియు పరమార్థంలో తేలికపట్టిన ఆత్మవిశ్లేషణతో కూడినది. ఇలానే భక్తి మనల్ని భగవంతునికి అత్యంత దగ్గర చేస్తుంది, అంతిమంగా మోక్షాన్ని ప్రసాదిస్తుంది.

సి. హెచ్. ప్రతాప్