తెలుగుజాతికి ‘భూషణాలు’-17

[1954-2024 మధ్య ఏడు దశాబ్దాలలో ఉభయ తెలుగు రాష్ట్రాలకు చెందిన భారత రత్న, పద్మ విభూషణ్, పద్మ భూషణ్, పద్మశ్రీ – పురస్కార గ్రహీతల జీవనరేఖలను అందిస్తున్నారు డా. రేవూరి అనంతపద్మనాభరావు.]

~

గత సంచికలలో భారతరత్న, పద్మ విభూషణ్ పురష్కారం పొందిన తెలుగువారి జీవనరేఖలు గమనించాం.

ఇప్పుడు పద్మ భూషణ్ పురస్కారం పొందిన తెలుగువారి గురించి తెలుసుకుందాం. 1954 – 2024 మధ్య 70 సంవత్సరాలలో దాదాపు 82 మంది తెలుగువారు పద్మ భూషణులయ్యారు. వారి వివరాలివి:

పద్మభూషణులు-1954-2024

క్రమ సంఖ్య	సంవత్సరం	పురస్కార గ్రహీత	రంగం
1	1954	ఆర్కాట్ లక్ష్మణస్వామి మొదలియార్	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
2	1954	పి. సత్యనారాయణరావు	సివిల్ సర్వీసు
3	1955	మాడపాటి హనుమంతరావు	సామాజిక సేవ
4	1956	జైన్ యార్ జంగ్	ప్రజాసేవ
5	1956	గులాం యాజ్దాని	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
6	1957	శ్రీమతి ఆండాళమ్మ	సామాజిక సేవ
7	1960	అయ్యదేవర కాళేశ్వరరావు	ప్రజాసేవ
8	1962	మోటూరి సత్యనారాయణ	ప్రజాసేవ
9	1962	డా. మహంకాళి సీతారామారావు	వైద్యం
10	1963	డా. కె. యల్. రావు	సివిల్ సర్వీసు
11	1965	మీర్ అక్బర్ అలీఖాన్	ప్రజాసేవ
12	1967	శ్రీమతి యం.యల్. వసంత కుమారి	కళలు
13	1968	యం. చలపతిరావు	విద్య
14	1968	కె. రాధాకృష్ణారావు	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
15	1968	ఆచార్య మామిడిపూడి వెంకటరంగయ్య	విద్య
16	1969	హెచ్.కె. షేర్వాణీ	సాహిత్యం
17	1970	విశ్వనాథ సత్యనారాయణ	సాహిత్యం
18	1970	గుర్రం జాషువా	సాహిత్యం
19	1970	యం. రామబ్రహ్మం	సివిల్ సర్వీసు
20	1970	సయ్యద్ అబ్దుల్ లతీఫ్	సాహిత్యం
21	1970	జి. నరసింగరావు	సివిల్ సర్వీసు
22	1972	సయ్యద్ హుసేన్ జాహిర్	పారిశ్రామిక రంగం
23	1972	ఎం.బి. రామచంద్రరావు
24	1972	ఏ.యస్. రావు (అయ్యగారి సాంబశివ రావు)	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
25	1973	హరీంద్రనాధ చటోపాధ్యాయ	సాహిత్యం
26	1973	వెన్నెలకంటి రాఘవయ్య	సామాజిక సేవ
27	1974	బి.యన్.రెడ్డి	కళలు
28	1976	ఆలీ యావర్ జంగ్	సామాజిక సేవ
29	1976	దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి	సాహిత్యం
30	1977	డా. పి. శివారెడ్డి	వైద్యరంగం
31	1982	గొట్టిపాటి బ్రహ్మయ్య	సామాజిక సేవ
32	1982	ఆచార్య కొత్త సచ్చిదానంద మూర్తి	విద్య
33	1984	డా. శ్రీపాద పినాకపాణి	కళలు
34	1985	ఉప్పులూరి గణపతిశాస్త్రి	సాహిత్యం
35	1986	డా. పి. ఎం. భార్గవ	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
36	1988	అక్కినేని నాగేశ్వరరావు	కళలు
37	1988	డా. పి. తిరుమల రావు	వైద్యం
38	1988	అబిద్ హుసేన్	సివిల్ సర్వీసు
39	1991	డా. ప్రతాప్ సి. రెడ్డి	వైద్యం
40	1992	డా. సి. నారాయణ రెడ్డి	సాహిత్యం
41	1992	ఏ. ఆర్. కృష్ణ	కళలు
42	1992	కె. జగ్గయ్య	కళలు
43	1992	వావిలాల గోపాలకృష్ణయ్య	ప్రజాసేవ
44	1998	డా. పి. వేణుగోపాల్	వైద్యం
45	1998	వెంపటి చిన సత్యం	కళలు
46	2000	రాజారెడ్డి	కళలు
47	2000	రాధారెడ్డి	కళలు
48	2001	రాజ్ రెడ్డి	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
49	2001	పల్లె రామారావు	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
50	2001	భానుమతి రామకృష్ణ	కళలు
51	2001	బి. వి. రాజు	పారిశ్రామిక రంగం
52	2001	శివ కె. కుమార్	సాహిత్యం
53	2001	యామినీ కృష్ణమూర్తి	కళలు
54	2001	బోయి భీమన్న	సాహిత్యం
55	2003	స్వప్నసుందరి	కళలు
56	2004	టి. ఎల్. శంకర్	సివిల్ సర్వీసు
57	2004	చెన్నమనేని హనుమంతరావు	సాహిత్యం
58	2005	డా. కె. శ్రీనాధరెడ్డి	వైద్యం
59	2005	డా. కె. ఐ. వరప్రసాదరెడ్డి	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
60	2006	పవని పరమేశ్వర రావు	ప్రజాసేవ
61	2006	పి. లీల	కళలు
62	2006	కొణిదెల చిరంజీవి	కళలు
63	2007	వి. మోహన గిరి	సామాజిక సేవ
64	2008	పి. సుశీల	కళలు
65	2008	కె. పద్మనాభయ్య	సివిల్ సర్వీసు
66	2009	జి. కృష్ణ	కళలు
67	2010	నూకల చినసత్యనారాయణ	కళలు
68	2011	కె. అంజిరెడ్డి	పారిశ్రామిక రంగం
69	2011	బి.వి.కె. రెడ్డి	పారిశ్రామిక రంగం
70	2011	యస్. పి. బాలసుబ్రమణ్యం	కళలు
71	2012	పి. చంద్రశేఖర రావు	ప్రజాసేవ
72	2013	డి. రామానాయుడు	కళలు
73	2013	సత్య యన్. అట్లూరి	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
74	2014	ఏ. రామకృష్ణ	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
75	2014	పుల్లెల గోపీచంద్	క్రీడలు
76	2016	డా. డి. నాగేశ్వరరెడ్డి	వైద్యం
77	2016	డా. ఏ.వి. రామారావు	శాస్త్ర సాంకేతిక రంగం
78	2016	డా. యార్లగడ్డ లక్ష్మీప్రసాద్	సాహిత్యం
79	2020	పి.వి. సింధు	క్రీడలు
80	2022	కృష్ణ ఎల్లా – సుచిత్ర ఎల్లా	పారిశ్రామిక రంగం
81	2022	సత్య నాదెండ్ల	వాణిజ్యం, పరిశ్రమలు
82	2023	చినజియ్యర్	ఆధ్యాత్మిక రంగం

పద్మ భూషణ్ పురస్కారం పొందినవారిలో ఆయా రంగాలకు చెందిన ప్రముఖులున్నారు. విభాగాల వారీగా విశ్లేషిస్తే కళలకు ప్రథమ స్థానం లభించింది. 18 మంది పొందారు. ఆ తరువాతి స్థానం 12 మందితో సాహిత్యము, 11 మందిలో ప్రజాసేవ సామాజికసేవలకు లభించాయి. శాస్త్ర సాంకేతిక రంగాల వారికి 10 మందికి, సివిల్ సర్వీస్ అధికారులు ఏడుగురికి ఇచ్చారు. పారిశ్రామిక రంగం తరువాతి స్థానం. 2023లో ఆధ్యాత్మిక రంగానికి చెందిన శ్రీ త్రిదండి చినజియ్యర్ స్వామికి ఫ్రకటించారు. 2024 సంవత్సర పురస్కారాలను రాష్ట్రపతి శ్రీమతి ద్రౌపది ముర్ము ఏప్రిల్ 22న రాష్ట్రపతి భవనంలో ప్రదానం చేశారు. సంఖ్య రీత్యా రెండు దఫాలుగా ఈ పద్మ పురస్కారాలను సౌలభ్యం కోసం దర్బారు సీట్ల పరిమితిని అనుసరించి అందించడం అనవాయితీ. ముందురోజు గ్రహీతలకు రిహార్సల్స్ జరపడం అలవాటు. హాలులో నడక, అభివాదం చేయడం, ఫోటోకు నిలబడడం, తిరుగు ముఖం పట్టడం ఒకే పద్దతిలో ముందుగా గ్రహీతలకు నేర్పుతారు.

పద్మభూషణులైన ఆంధ్రులు 1954- 2024 (అకారాది క్రమంలో):

అ:

అక్కినేని నాగేశ్వరరావు

అనుమోలు రామకృష్ణ

అయ్యగారి సాంబశివ రావు

ఆ:

ఆర్కాటు లక్ష్మణస్వామి మొదలియార్

ఆళ్ల వెంకట రామారావు.

ఉ:

ఉప్పులూరి గణపతి శాస్త్రి

ఎ:

ఏ. ఆర్. కృష్ణ

ఎస్. పి. బాలసుబ్రమణ్యం

క:

కళ్లం అంజిరెడ్డి

కె. యల్. రావు

కొంగర జగ్గయ్య

కొత్త సచ్చిదానందమూర్తి

గ:

గొట్టిపాటి బ్రహ్మయ్య

గోపాల రామానుజం

ఘ:

ఘట్టమనేని కృష్ణ

చ:

చిరంజివి

జ:

జాషువా

ద:

దగ్గుబాటి రామానాయుడు

దబ్బాల రాజ గోపాలరెడ్డి (రాజ్ రెడ్డి)

దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి

న:

నూకల చిన సత్యనారాయణ

నోరి గోపాలకృష్ణమూర్తి

ప:

పంచేటి కోటీశ్వరం

పద్మనాభయ్య కె

పల్లె రామారావు

పాటిబండ్ల చంద్రశేఖరరావు (పి. సి. రావు)

పవని పరమేశ్వరరావు (పి. పి.రావు)

పి. వేణుగోపాల్

పి. సుశీల

పుల్లెల గోపీచంద్

పెరుగు శివారెడ్డి

బ:

బి. వి. రాజు

బోయి భీమన్న

బొమ్మిరెడ్డి నరసింహారెడ్డి (బి.యన్. రెడ్డి)

భ:

బానుమతి రామకష్ణ

మ:

మాడపాటి హనుమంతరావు

మామిడిపూడి వెంకటరంగయ్య

మోటూరి సత్యనారాయణ

య:

యామినీ కృష్ణ మూర్తి

యార్లగడ్డ లక్ష్మీప్రసాద్

వ:

వావిలాల గోపాలకష్ణయ్య

వి. రామలింగ స్వామి

వెంపటి చినసత్యం

వెన్నెలకంటి రాఘవయ్య

శ:

శ్రీపాద పినాకపాణి

స:

సి. కె. నాయుడు

(మళ్ళీ కలుద్దాం)