[‘నగరంలో మరమానవి’ అనే సైన్స్ ఫిక్షన నవలని వెలువరించిన డా. చిత్తర్వు మధు గారి ప్రత్యేక ఇంటర్వ్యూ అందిస్తున్నాము.]
సంచిక టీమ్: నమస్కారం డా. చిత్తర్వు మధు గారూ.
డా. చిత్తర్వు మధు: నమస్కారం.
~
ప్రశ్న1. ‘నగరంలో మరమానవి’ సైన్స్ ఫిక్షన్ నవల వెలువరించినందుకు అభినందనలు. రోబోలు మానవులపై తిరుగుబాటు చేసి, అధికారం చేజిక్కుంటాయన్న ఊహతో ఫిమేల్ రోబోని ప్రధాన పాత్రగా పెట్టి నవల రాయాలన్న ఆలోచన ఎలా కలిగింది?
జవాబు: రోబోట్లు లేక మరమనుషులు తయారవడం, అవి మనుషుల మీద తిరగబడడం అనే అంశం మీద సైన్స్ ఫిక్షన్ నవలలు, కథలు చాలా సంవత్సరాలుగా వస్తూనే వున్నాయి. సుమారు వంద సంవత్సరాల క్రితం కారెల్ కాపెక్ అనే జెకోస్లావియన్ రచయిత ఈ రోబోట్ అనే మాట వాడేడు. ఐజాక్ అసిమోవ్ రాసిన I, Robot పుస్తకం ఇలాంటిదే. అప్పట్లోనే అసిమోవ్ తన ప్రశస్తికెక్కిన రోబోటిక్ సూత్రాలు ప్రతిపాదించాడు.
1) రోబోట్ ఎప్పటికీ తన యజమాని చెప్పిన ఆజ్ఞలు (program) పాటించాలి.
2) రోబోట్ ఏ మనిషికి కానీ తన యజమానికి కానీ ఎప్పుడూ అపాయం కలగజేయకూడదు
3) రోబోట్ తన ఉనికిని రక్షించుకోవాలి. ఆ రక్షించుకోవడంలో 1, 2 సూత్రాలకి విఘ్నం కలగకూడదు.
అంటే రోబోట్ తన యజమాని చెప్పినా సరే, మరొక మనిషిని చంపకూడదన్న మాట. ఆ విధంగా చేయాల్సి వస్తే, అది తనని తాను విధ్వంసం చేసుకోవాల్సిందే. అయితే కాలక్రమంలో ఈ దృక్పథం మారుతూ వస్తోంది. రోబోట్లని యంత్రపు బొమ్మల వలె లేక యంత్రాల వలె తయరు చేయడం కాకుండా పూర్తిగా మనుషులను పోలినట్లు తయారు చేయడం సాధ్యం అవుతోంది. లోపల హార్డ్ డిస్క్, ప్రోగ్రామ్ వున్నా బయటకి కండరాలు, చర్మం, అవయవాలు మనిషి వలెనే చేయవచ్చు అనే ఆలోచన ఉంది. వీటిలో స్పర్శ తెలిసే సెన్సార్లు ఉంటాయి. అలా చేస్తున్నారు. వీటిని హ్యుమనాయిడ్ రోబోట్లు అంటారు. ఇవి స్త్రీ రూపం కావచ్చు (Gynoid), పురుష రూపం కావచ్చు (Android), జంతురూపం కావచ్చు. ముఖ్యంగా శునకాల వలె కూడా చేస్తున్నారు. నేను రాసిన ‘జాగిలాలు’ కథ ఇలాంటిదే. Gynoid లకు మనం తెలుగులో మరమానవి అని పేరు పెట్టుకోవచ్చు. స్త్రీ రూపంలో స్త్రీ కంఠస్వరంతో తయారు చేయబడిన రోబోట్లు ఇవి. వీటి ఉపయోగాలు కస్టమర్ కేర్ లోనూ, హోటల్లో రిసెప్షనిస్ట్ గానూ, సహచరి గానూ వాడవచ్చు. కృత్రిమ మేథ పరిశోధనలో, మానవ రోబోట్ సంబంధాల్ని పరిశోధన చేయడానికీ, ఉపయోగిస్తున్నారు. సినిమా, టీవి లాంటి మాధ్యమాల్లో, ఆరోగ్య రంగంలో హాస్పిటల్ సేవల్లో కూడా ఉపయోగిస్తారు. వీరికి సింథటిక్ చర్మం, సహజమైన భావాలు చూపించే ముఖకవళికలు, సంభాషణలు తగిన విధంగా చేయడం ప్రోగ్రాం చేస్తున్నారు. అయితే వీటి వల్ల కొన్ని నైతిక సమస్యలు కూడా రావచ్చు.
కొన్ని ప్రసిద్ధ మరమానవిల గురించి చెబుతాను.
- సోఫియా అనే మరమానవి చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది. అనేక దేశాల్లో సమావేశాలలో, కార్యక్రమాల్లో ఉపయోగించారు. ఈమె హైదరాబాద్ కూడా వచ్చింది అని గుర్తు. ఈ సోఫియాకి సౌదీ అరేబియాలో పౌరసత్వం ఇచ్చారట.
- ఎరికా. హిరోషీ లాబొరేటరీస్ జపాన్ వారు సృష్టించిన మరమానవి. వార్తలు చదివేందుకు, మీడియాలో, సినిమా వేషంలో కూడా ఉపయోగించారు.
- నాదిన్ అనే మరమానవిని సింగపూర్‌లో కస్టమర్ కేర్ సర్వీస్‌లో ఉపయోగిస్తున్నారు. ఈమె తన సృష్టికర్త ప్రొఫెసర్ నాడియా థాల్మన్ పోలికలతో వుంటుంది. రిసెప్షనిస్ట్, సహచరిగానూ, వృద్ధుల సేవలోనూ, లాబ్ రేటరీలలోనూ, పరిశోధనలలో కూడా ఉపయోగించారు. ఇంకా జెమినాయిడ్ ఎఫ్, హార్మనీ అనే మరమానవిలు కూడా వున్నాయి. ఇవన్నీ స్త్రీ రూప రోబోట్ లకి వాస్తవంగా వున్న ఉదాహరణలు.
తెలుగులో మగ రోబోట్లకి మరమానవులు అనీ, ఆడ రోబోట్లని మరమానవి అని సంపాదకుల సూచన మీద పేరు పెట్టాల్సి వచ్చింది. వీరికి వాటి మెమొరీలో సహజంగా ఉండేందుకు అనుభూతులు, ఆలోచనలు ఉన్న మానవ మెదడు లోని భాగాలు computer brain interface కలిపి తయారు చేయవచ్చు. లేదా CNN (convolutional neural network) ద్వారా ప్రోగ్రామ్ లిఖించవచ్చు. టెక్నాలజీ పెరుగుతున్న కొద్దీ దానిని మంచికీ, చెడుకీ కూడా వాడుకోవచ్చు. ఇప్పటికే ప్రపంచంలో రోబోట్లని విరివిగా వాడుతున్నారు. ముఖ్యంగా హాస్పిటల్స్‌లో వృద్ధులకు తోడుగా ఉండేందుకు, అపాయకరమైన పనులకి, ట్రాఫిక్ పోలీసు పనులకి, ఇలా. అయితే లాభాపేక్షతో ఒక ఎమ్యూజ్మెంట్ పార్క్ నిర్మించి, స్త్రీ పురుష రోబోట్లని కస్టమర్ల ఆనందానికి, పైశాచిక ప్రవృత్తి తీర్చుకోవడానికి ఉపయోగించుకోవడం వ్యాపార ప్రయోజనం కోసం చేయవచ్చు అనే విషయం కూడా ఉంది. ఇలాంటి రోబోట్ పార్కుల మీద కథలు వచ్చాయి, సినిమాలు వచ్చాయి, టీవీ సీరీస్ వెస్ట్ వరల్డ్ లాంటివి వచ్చాయి.
వాటిని మళ్ళీ మళ్ళీ ప్రోగ్రామ్ చేసి రీ-ఏక్టివేట్ చేయడంతో వాటికి గత అనుభవాల మెమరీలు కొన్ని ‘రెసిడ్యూస్’గా మిగిలిపోవడం, వాటికి బాధ, కోపం కలగడం; తిరుగుబాటు చేయడం లాంటి అంశాలతో మంచి సైన్స్ ఫిక్షన్ రాయవచ్చు. ‘నగరంలో మరమానవి’కి అలాంటి పాశ్చాత్య సాహిత్యం స్ఫూర్తి అనే చెబుతాను. అలాంటిది హైదరాబాదులో జరిగితే ఎలా వుంటుంది అన్న ఉద్దేశంతో రాసినది. ఇక్కడ రొబోటిక్ సూత్రాలు పనిచేయవు. CNN ద్వారా వాటికి అనుభూతులు వుండడంతో అవి తిరగబడితే, వాటికి ‘ఆత్మ’ వస్తే? ప్రేమ లాంటి అనుభూతి కలిగితే? అది మంచి రొమాంటిక్ కథ కూడా అవుతుందని అనిపించింది. అందుకనే కరిష్మా అనే రోబో నాయిక కళాధర్ అనే మానవుడిని ప్రేమించినట్లుగా కథ రాయాలని ఊహ కలిగింది. అయితే మరమానవి, మామూలు మానవుడికి మధ్య ప్రేమ కన్నా, తిరుగుబాటు జరిగినప్పుడు ఆమె, కళాధర్‌ని కాపాడుకోడానికి పడే సంఘర్షణ బాగా చిత్రించాలని ప్రయత్నించాను. ఇదంతా కల్పనే ఇంకా సైన్స్ పరంగా వాస్తవం కాలేదు.
ప్రచురణకర్తతో రచయిత
ప్రశ్న 2. శాస్త్ర సాంకేతిక రంగాలలో వస్తున్న ప్రగతి ఆధారంగా భవిష్యత్తులో తమకు సహాయం చేసేందుకు యంత్రాలను వినియోగించుకోవడం నేపథ్యంతో సైన్స్ ఫిక్షన్లో ఎన్నో కథలు, పలు నవలలు వచ్చాయి. ఇందుకు ఉదా: మీరు రాసిన ‘భూమి నుంచి ప్లూటో దాకా’ నవలలోని యురేకస్-7776 రోబో. కానీ గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా సైన్స్ ఫిక్షన్లో – కొత్త విభాగంగా స్పెక్యులేటివ్ ఫిక్షన్ ప్రారంభమై యంత్రాలు/రోబోలు సొంత తెలివి, వ్యక్తిత్వం సంతరించుకుని, మనుషులలోని గుణాలను అలవర్చుకుని మనుషుల్లానే ప్రవర్తించటం, రోగ్ రోబోలు తయారవడమనే ఇతివృత్తాలతోనూ, భవిష్యత్తులో సంభవించబోయే ప్రాకృతిక ఉత్పాతాల తోను కథలు, నవలలు వస్తున్నాయి. సైన్స్ ఫిక్షన్లో ఈ మార్పు ఎందుకు చోటు చేసుకుందని మీరు భావిస్తున్నారు?
జవాబు: అవును. ఇదివరకు రోబోట్లని కేవలం మనకంటే తెలివైన యంత్రాలుగానే ఊహించేవారు. క్రమంగా కృత్రిమ మేధ (AI) అభివృద్ధి చెందింది. కృత్రిమ మేధ అంటే, యంత్రాలకి మనుషుల వలే లేక అంతకంటే ఎక్కువ తెలివితేటలు ఉండటం, అవి తయారుచేయడం అనే కంప్యూటర్ సైన్స్. దీంట్లో మెషీన్ లెర్నింగ్, డీప్ లెర్నింగ్ న్యూరోనెట్వర్క్స్, లార్జ్ లాంగ్వేజ్ మోడల్స్ అన్నీ అభివృద్ధి చెందాయి. ఇప్పటికే కృత్రిమ మేధ మన జీవితాల్లో ప్రవేశించి అన్ని రంగాల్లో.. వైద్యం, విద్య, రక్షణ, ఆర్థిక రంగాల్లో, ఇంకా ఆటోమేటిక్ కార్ల తయారీలో, ఆయుధాల విషయాల్లో వేగంగా పని చేసేందుకు వాడుతున్నారు. ప్రపంచమంతా గూగుల్ మ్యాప్స్‌తో అనుసంధానం అయింది. అలాగే సమాచార వ్యవస్థ. అయితే వాతావరణ కాలుష్యం, గ్లోబల్ వార్మింగ్, పర్యావరణ ప్రళయం రావడం, ఆటోమేటిక్ ఆయుధాలు వాడడంలో పొరపాటు, అణుయుద్ధాలు రావడం కూడా సాధ్యమే. అందుకని కృత్రిమ మేధతో పనిచేసే యంత్రాలు, రోబోట్లు.. వాటికి తెలివితేటలు మనుషుల కంటే ఎక్కువ వేగంగా పనిచేయడం లేక తిరగబడటం అనే విషయాల మీద సైన్స్ ఫిక్షన్ ఎక్కువగా వస్తోంది. ఎప్పుడూ వాస్తవాన్నుంచే కల్పన వస్తుంది. గ్రహాంతర ప్రయాణాలు, కాల ప్రయాణం, కాంతి వేగంతో వెళ్ళడం.. ఇలాంటి అంశాలన్నీ పాతబడ్డాయి. సాధ్యం కాదు కూడా. ఉదాహరణకి, దగ్గరలో సౌరకుటుంబంలో ఎక్కడా జీవరాశి లేదని స్పష్టం అయింది కూడా. కానీ భూమి మీద జరగబోయే విలయాలు మాత్రం సాధ్యమే. అందుకనే ఇలా కథలు వస్తున్నాయి.
ప్రశ్న 3. ‘నగరంలో మరమానవి’ నవలలో కరిష్మా, విధాత XXX 999 ఫీమేల్, మేల్ సూపర్ రోబోలు. విధాతలో లేని విచక్షణ కరిష్మాలో ఎలా సాధ్యమైంది. మానవులలోని స్త్రీ పురుషుల లక్షణాలు ఫీమేల్ మేల్ రోబోలకు వస్తాయని అంచనా వేశారా? గుణాలు తారుమారు అయ్యే అవకాశం ఉండచ్చు కదా?
జవాబు: విధాత XXX 999 ఎక్కడి నుంచి వచ్చాడో తెలియదు. అతను పురుష రూపంలో తయారు చేయబడ్డాడు. Android, మరమానవుడు. అతను రహస్యంగా నగరంలోని రోబోట్లని పోగు చేసి, వారి విప్లవానికి ఒక నాయకుడిగా ఆవిర్భవించాడు. అతని back story దీంట్లో రాయలేదు. రాయవచ్చు కూడా.
కరిష్మా స్త్రీ అవయవాలతో, స్త్రీ సహజమైన అనుభూతులతోటి ప్రోగ్రామ్ చేయబడిన Gynoid. కరిష్మా మరమానవి. ఆమెకి స్త్రీ లక్షణాలు ప్రోగ్రామ్ చేయబడ్డాయి. స్వంత విచక్షణ, ప్రేమ, మళ్ళీ తిరుగుబాటు చేయమనే తన మాస్టర్ ఆజ్ఞలు పాటించడం.. ఇలాంటి సంఘర్షణకి లోనవుతుంది. కళాధర్ ఇంటికి వెళ్ళినప్పుడు అతనికి భార్యగా ఉండాలనే, సేవ చేయాలనే భ్రమ లోనే వెళ్తుంది. ఇది కథలో రొమాంటిక్‌గా ఉండాలని రాసిన ప్రయత్నం. వాస్తవంలో సాధ్యం కావచ్చు. రోబోట్స్‌కి ‘కాన్షస్‌నెస్’ అంటే స్వంత వ్యక్తిత్వం న్యూరోనెట్వర్క్ వల్ల రావచ్చేమో అనే చర్చ జరుగుతోంది. ఇది నా కల్పన. అసలు ‘కాన్షస్‌నెస్’ ఎలా వస్తుంది అని ఇప్పుడు చర్చ జరుగుతోంది.
ప్రశ్న 4. మనుషుల లక్షణాలు/గుణాలను రోబోలు గ్రహిస్తాయని అనుకుంటే, మనుషుల్లోని మంచిని కాకుండా, విధాత చెడు గుణాలను/అవలక్షణాలను మాత్రమే ఎందుకు గ్రహించాడు? ఆధిపత్య భావన అతడిలో ఎలా చొప్పించబడింది?
జవాబు: విధాత సూపర్ రోబోట్ క్రింద పరిణతి చెందాడు. సిమ్ సిటీలో ప్రోగ్రామ్ రాసే రావుగారిని కూడా ఎదుర్కోగలిగే సామర్థ్యం వచ్చింది. అతనికి నాయకత్వ లక్షణాలు, ఊరి లోని రాజకీయ నాయకులందరినీ – చిన్న చిన్న డ్రోన్స్ పంపి వారి శరీరంలో సాఫ్ట్‌వేర్ ఇంజెక్ట్ చేసి వారి మెదడులను ప్రభావితం చేసి ఆధిపత్యం చెలాయించాలనే పెద్ద పథకం వేసినట్లు రాశాను. భవిష్యత్తులో యంత్రాలు మానవులని నిర్దేశించే సమయం వస్తుంది లేక మనిషి, యంత్రం కలిసిపోయే సమయం వస్తుంది అని భయాలున్నాయి. అదే సింగులారిటీ.
ప్రశ్న 5. మానవ శాస్త్రవేత్తలు నిర్దిష్టమైన ఆజ్ఞలతో, సూచనలతో రూపొందించే రోబోలు తమ మాస్టర్స్పై తిరుగుబాటు చేయాల్సిన పరిస్థితులు ఎందుకు రావచ్చని మీరు అనుకుంటున్నారు?
జవాబు: ఈ కథలో చాలా దృశ్యాలలో మానవులు రోబోట్లని హింసించడం వర్ణించాను. బార్లో ముసలి రోబోట్‌ని కొట్టి హింసించడం, సిమ్ సిటీలో, కౌబాయ్‌ల వేషంలో ఆ రోబోట్స్‌ని మళ్ళీ మళ్ళీ చంపడం – ఇదంతా రోబోట్స్ భరించడం, ఇలాంటి పరిస్థితుల వల్ల అవి తిరగబడవచ్చు అనే ఊహకి కారణాలు ఇవే. వాటికి మళ్ళీ డీ-యాక్టివేట్ చేసినా కొంత రెసిడ్యువల్ మెమొరీ, బాధ వాటికి రావడం సాధ్యమైనట్లు రాశాను. ఇలాంటి ‘చేతన’, ‘తెలివి’ రావడం Ex-Machina అనే ప్రసిద్ధ సైన్స్ ఫిక్షన్ చిత్రంలో ఉంది. ఇంకా చాలా సాహిత్యం ఉంది.
ప్రశ్న 6. రోబోలను తయారు చేసేటప్పుడు వాటికి ఇచ్చే ఇన్‌పుట్స్‌లో (రక్షణ/సైనిక రోబోలు మినహా) హింసకి పాల్పడరాదనే కమాండ్ ఇచ్చి, దాన్ని ఎట్టి పరిస్థితులలోనూ ఓవర్‌రైడ్ చేయడానికి వీల్లేకుండా నియంత్రించలేమా?
జవాబు: భవిష్యత్తులో యంత్రాలు తమ కృత్రిమ మేధ ప్రోగ్రామ్ మీద ఆధారపడి పనిచేయడం, లేక తిరగబడడం లేక మనిషిని విధ్వంసం చేయడం జరగవచ్చు. ఇది ప్రోగ్రామ్ పొరపాటు వల్ల కావచ్చు. ఓవర్‌రైడ్ లాంటి జాగ్రత్తలు అన్ని సిస్టమ్స్‌లో కూడా ఉంటాయి. వాటిని నియంత్రణ చేసే ప్రోగ్రామ్‌లు మానవుల చేతిలో ఉండచ్చు కానీ పొరపాటు, లేక సహజంగానే కృత్రిమ మేధ కొత్తగా ‘evolve’ అయి నిర్ణయాలు తీసుకోవచ్చు. డీప్ బ్లూ అనే కంప్యూటర్ కొత్త ఎత్తులతో చదరంగం ఛాంపియన్ కాస్పరోవ్ మీద ఆట గెలవటం ఒక ఉదాహరణ. ఒక్కొకప్పుడు కృత్రిమ మేధ మానవుడిని రక్షిస్తున్నాము అనే ఉద్దేశంతో మానవజాతికి అంతటికీ అపాయం కూడా చేయవచ్చు, మాట వినకుండా. రోబోట్లు కూడా కృత్రిమ మేధకి, లోబడి సింగులారిటీలో భాగం అయిపోవచ్చు. ప్రస్తుతం సైన్స్ ఫిక్షన్లో ఇవే సాధ్యమైనట్లుగా కథల ఇతివృత్తంగా మారుస్తున్నారు.
ప్రశ్న 7. భవిష్యత్తులో రోబోలు తామెలా ప్రవర్తించాలన్న దానిపై స్వీయ నియంత్రణ లేక, కృత్రిమ మేధపై ఆధారపడే అవకాశం ఉందా? ఉంటే, కృత్రిమ మేధని మానవులు ప్రభావితం చేయగలరా?
జవాబు: కృత్రిమ మేధ భవిష్యత్తులో ఇంకా చాలా శక్తివంతంగా తయారవుతుంది. 2045 నాటికి క్వాంటమ్ కంప్యూటింగ్ బాగా అభివృద్ధి చెందుతుందని అంటున్నారు. డిజిటల్ కంప్యూటర్ల కంటే క్వాంటమ్ కంప్యూటర్లు కొన్ని వేల రెట్లు శక్తివంతమైనవి. మన నాగరికత ఇవ్వాళ అంతా AI మీద ఆధారపడుతోంది. ప్రతి వ్యక్తీ ఇప్పుడు మొబైల్ ఫోన్లు, డిజిటల్ కంప్యూటింగ్ వ్యవస్థల మీదనే ఆర్థిక లావాదేవీలు, సమాచార, రవాణా రంగాలలో ఆధారపడుతున్నారు. రోబోట్లు కృత్రిమ మేధతో కలిస్తే అవి మనిషి కంటే ఎన్నో రెట్లు తెలివిగా, స్వయం సిద్ధంగా ప్రవర్తించవచ్చనే భయాలు ఉన్నాయి. అయితే మంచి విషయాలు కూడా ఉన్నాయి. మంచి విషయాలు అంటే వైద్య చికిత్స, వ్యాధి నిర్ణయం, రోగుల సేవ లాంటి వాటిల్లో ఎన్నో వున్నాయి. అయితే లాభాపేక్షతో పెట్టుబడిదారులు ఎంతకైనా తెగించవచ్చు. పొరపాట్లు, మోసాలు జరగవచ్చు. నా ప్రస్తుత సైన్స్ ఫిక్షన్ కథలకి అదే ఆధారం (ఆ ఊహతోనే ది లాస్ట్ సిటీ ‘ఆఖరి నగరం’ నవల రాశాను).
ప్రశ్న 8. రోబోలలోనూ తీవ్రమైన భావోద్వేగాలు చెలరేగి నిరాశానిస్పృహలకు లోనవుతాయని వింటున్నాము. ఇటీవల అధిక పనిభారం మోయలేక దక్షిణ కొరియాలో ఒక రోబో ఆత్మహత్య చేసుకుందని వార్తలు వచ్చాయి. దీనిపై మీ అభిప్రాయం ఏమిటి? (ఈ ప్రశ్నకీ, మీ నవలకీ ప్రత్యక్షంగా సంబంధం లేదు, అయినా రోబోలలో కోపతాపాలు చెలరేగి తిరుగుబాటుకి దిగడం మీ నవల ఇతివృత్తం కాబట్టి ఈ ప్రశ్న అడుగుతున్నాము).
జవాబు: రోబోట్ ఆత్మహత్య చేసుకోవడం అనేది నేను చదవలేదు. కానీ, వాటి ప్రోగ్రామ్‌లో, మనిషికి అపాయం చేయవలసి వస్తే, ఆత్మవినాశనం చేసుకోవాలనే అసిమోవ్ సూత్రం ప్రకారం అలా చేసుకోవచ్చు (Self-destruction). ఇక అనుభూతులు వస్తే చెప్పేదేం లేదు. మనోవ్యాధి, క్రుంగుబాటు కూడా సాధ్యమే. కానీ సాధారణంగా రోబోట్లు అన్నీ ప్రోగ్రామ్స్ ప్రకారమే యంత్రీకరణ అనుభూతులు లేకుండా నడుచుకుంటాయని వర్ణిస్తున్నాం. అవి తర్కం విశ్లేషణ పరిష్కారం వైపుగా ఆలోచించి తమ ప్రోగ్రామ్ ప్రకారం నిర్ణయం తీసుకుంటాయి. అది ఒకప్పుడు ప్రమాదం కావచ్చు వాటికీ, మనకీ కూడా.
ప్రశ్న 9. రోబోల తిరుగుబాటుకి మానవుల స్వార్థమే ప్రధాన కారణమని పాఠకులకు తెలుస్తుంది. యంత్రాలకు మానవ స్పందన కలిగి, మనుషుల్లా ఆలోచిస్తాయనీ, ఇంకా ముందుకెళ్ళి ప్రతిఘటనకూ, ప్రతీకారానికి పాల్పడతాయనీ ఈ నవల ద్వారా అర్థమవుతోంది. ఒక దశ దాటాకా రోబోలపై మానవాళి నియంత్రణ కోల్పోతుందా?
జవాబు: రోబోట్లకి మానవుల స్వార్థం అర్థమవడం, వారి మీద తిరగబడడం – ఇది ఒక సైన్స్ ఫిక్షన్ Trope (లక్షణం). అలా కాకపోతే మంచి కథ తయారవదు. కానీ ఏదయినా సాధ్యమేనని నాకనిపిస్తుంది. ఇప్పుడు యంత్రాలు – కథలు, నవలలు రాస్తున్నాయి. ఏది అడిగితే ఆ బొమ్మని వేస్తున్నాయి. వీడియోలు, పాటలు కూడా అప్పటికప్పుడు తయారు చేసి ఇస్తున్నాయి. మొత్తం మానవజాతి సామూహిక విజ్ఞానం అంతా అందుకుని, కొత్త విషయాలు అతి వేగంగా కనిపెట్టగలిగే వ్యవస్థ రావచ్చు క్రమక్రమంగా. మీరు పొద్దున్న నుంచి సాయంత్రం వరకూ చేసే చర్యలన్నిటిలో AI పాలుపంచుకుంటోంది ఇప్పుడు. ఇవి అనేక రంగాలలో ఉండటం వల్ల ఒక్క కంపెనీకి ఒక్క ప్రభుత్వపు నియంత్రణ ఉండదు. అన్ని రంగాలలో కృత్రిమ మేధ కలిసిపోయి నిర్ణయం తీసుకోవచ్చేమో! అప్పుడు ఏం చేయగలం?
ప్రశ్న 10. “ఇవన్నీ అభూతకల్పనలు. వాస్తవంలో అసలిలాంటివి జరగనే జరగవు” అనే వారిని – ఇలాంటి పరిణామాలు సంభవించవచ్చు అని ఎలా ఒప్పించగలరు? ముందుమాటలో మీరు ‘సింగులారిటీ’ అనే పదం వాడారు. దాన్ని వర్తింపజేస్తే ఈ ప్రశ్నకు సమాధానం దొరుకుతుందా?
జవాబు: సింగులారిటీ అనే పదం ఇప్పుడు ఆలోచించే సైన్స్ ఫిక్షన్ రచయితలు, శాస్త్రజ్ఞులు అందరిలో ఉంది. కృత్రిమ మేధ మనకంటే ఎక్కువగా ఏమీ చేయలేదని చాలామంది అభిప్రాయం. వైద్యరంగంలోనే ఇప్పుడు అది డాక్టర్ల కంటే వేగంగా స్కాన్ రిపొర్టులు చూసి వ్యాధి నిర్ధారణ (diagnosis) చేసేస్తోంది. ఇది ‘బిగ్ డేటా’ నుంచి సమాచారం స్వీకరించడం వల్ల జరిగింది. Wearable devices అంటే చేతి వాచీ లతో గుండె వేగం, ఇసిజి, రక్తంలో చక్కెర ప్రమాణం, ఆక్సిజన్ ప్రమాణాలు తెలియజేసే పరికరాలు వైద్యంలో ఇప్పటికే ఉపయోగిస్తున్నారు. ఒక మనిషి ఒక డాక్టర్ అయినా జీవితకాలంలో నేర్చుకోగలిగేది చాలా తక్కువ. పాటర్న్ రికగ్నిషన్, ద్వారా స్కాన్‌లో ముందే కాన్సర్ లాంటి జబ్బులు గుర్తు పడుతున్నాయి. ఇలా ఎన్నో రకాలుగా కృత్రిమ మేధస్సు మానవ మేధస్సు నుంచి మించిపోతోంది. యంత్రాలు, క్వాంటమ్ కంప్యూటర్లు కొన్ని మిలియన్ రెట్ల విజ్ఞానం సంపాదించగలవు. అప్పుడు అవి మనని నియంత్రించడం జరగవచ్చు. మన మంచి కోసమే అని అవి అనుకుంటాయి. అదే సింగులారిటీ. సరైన నియంత్రణ లేకపోతే, ఇది సాధ్యమేనని నాకనిపిస్తుంది. ఇప్పుడు యూట్యూబ్, టిక్‌టాక్, ట్విటర్, ఫేస్‌బుక్ లాంటి వ్యవస్థలు చూడండి. అవి మనల్ని, మనసుల్ని, అలవాట్లని ప్రభావితం చేస్తున్నాయి. ప్రభుత్వాలని కూడా మార్చగలిగే శక్తి, ప్రజాభిప్రాయాన్ని మార్చగలిగే శక్తి కలిగి ఉన్నాయి. వీటికి తోడు డీప్ ఫేక్ కృత్రిమ వీడియోలు అబద్ధపు ప్రచారాలు ఇప్పటికే వున్నాయి.
ప్రశ్న 11. నవలలో కథాకాలం 2036 అని పేర్కొన్నారు. అంటే మరో 11 ఏళ్ళు. రాబోయే పదకొండు సంవత్సరాలలో ఇండియాలో, అదీ హైదరాబాద్‌లో రోబోలు ఇన్ని రకాల సేవలు అందించడమూ, ఆపై ఇక్కడే తిరుగుబాటు చేయడం సాధ్యమవుతుందా? ఎంత స్పెక్యులేటివ్ ఫిక్షన్ అయినా, మరీ సమీప కాలం అయినట్టు అనిపిస్తుంది కదా? (2020 నుంచే కోవిడ్ అనంతరం, రోబోల ఉత్పత్తి, వినియోగం ప్రపంచవ్యాప్తంగా అధికమైనట్టు మీరు రాశారు. 2020 నుంచి తీసుకున్నా కూడా 16 ఏళ్ళు తక్కువేనేమో?)
జవాబు: సాధారణంగా ప్రస్తుత ప్రగతిని బట్టి 2045 ప్రాంతానికి AI బాగా అభివృద్ధి చెందుతుందని భావిస్తున్నారు. నేను 2036 అని కొంచెం మార్చి రాశాను. అది తక్కువేనేమో. కానీ ఒక్క సంవత్సరంలో ఛాట్ జిపిటీ లాంటి అప్లికేషన్ల వినియోగం చూసి నాకైతే ఏదైనా సాధ్యమే అనిపిస్తుంది. దీనికి తోడు ప్రపంచంలో విరివిగా ఇప్పటికే జరుగుతున్న యుద్ధాలు, ధనకాంక్ష, సరైన రాజకీయ నాయకులు లేకపొవడం, ఇవన్నీ చూస్తున్నాం.
ప్రశ్న 12. “విధాత XXX 999 ఒక రోబోట్. అతనికి నవ్వు లేదు. విలన్ లాగా గొంతు మార్చలేడు. అట్టహాసం లేదు. ఒకే రకంగా యంత్రంలా మాట్లాడుతాడు. అయినా అతని గొంతులో ఒక స్పందన, ఒకింత మోసం, గర్వం ధ్వనించాయి” అన్న వాక్యాలు చదువుతున్నప్పుడు, దాని ముందు జరిగిన సంభాషణ, ఆ సన్నివేశం – పాఠకులని ఓ కొత్త లోకానికి తీసుకువెళ్తాయి. ఆయా సందర్భాలలో ఓ సీనియర్ రైటర్‌గా మీరు వాడిన వాక్యాలు, పదబంధాలు పాఠకులని ఉత్తేజపరుస్తాయి. ఈ నవలని ఇద్దరు రచయితలు రాసినట్టుగా – ఒకరు రోబోలలా ఆలోచించి, ఆ సన్నివేశాలను సృజించినట్టు, మానవుల తరఫున సెన్సిబుల్‌గా ఆలోచించే సన్నివేశాలు మీరు రాసినట్టు అనిపిస్తుంది. ఇదెలా సాధ్యమయింది? రచనలో ఫ్లో అలా వచ్చేసిందా? లేక రాసింది కొట్టేసి, మళ్ళీ మళ్ళీ రాయాల్సివచ్చిందా?
జవాబు: నిజానికి రోబోట్ల గొంతులో ‘మాడ్యులేషన్’ ఉండదు. నవ్వు ఉండదు. అట్టహాసం ఉండదు. ఆలోచన, విశ్లేషణ, నిర్ణయం, ఎక్కువ శక్తి ఉంటుంది. ఇవన్నీ నాటకీయంగా నేను రాసినవి. ఆ వర్ణనలు అలా వచ్చేసాయి. ఒక్కోసారి, కంప్యూటర్ తెర కూడా భయపెడుతుంది కదా!
ప్రశ్న 13. నవల చివర్లో Homo Deus అనే రచన చేసిన Yuval Noah Harari అనే రచయిత ప్రస్తావన వస్తుంది. అతని గురించి, అతని రచనల గురించి పాఠకులకు చెప్తారా?
జవాబు: Homo Deus అనేది పుస్తకం పేరు. రాసిన యువల్ నోవా హరారీ – సేపియన్స్ అనే పుస్తకం – మానవ చరిత్ర గురించి రాశాడు. ఆ తరువాత Home Deus అనే పుస్తకం రాశాడు. Homo అంటే మనిషి, Deus అంటే దేవుడు.
ఈ పుస్తకంలోని ముఖ్య విషయాలు (1) మానవులు 21వ శతాబ్దంలో తమ లక్ష్యాలు మార్చుకుంటున్నారు. ఇదివరకటి సమస్యలైన కరువు, వ్యాధులు, యుద్ధం లాంటివి ఎదుర్కుని ఇప్పుడు, శాశ్వత జీవనం, అమరత్వం, సుఖ సంతోషాలు, దైవత్వం కోసం సైన్స్, టెక్నాలజీ ద్వారా కృషి చేస్తున్నారు. (2) మనిషి దేవుడవడం: జెనెటిక్ ఇంజనీరింగ్, కృత్రిమ మేధ (జన్యువుల మార్పు) – మెదడు, కంప్యూటర్ కలయిక ద్వారా Homo sapiens అనబడే సాధారణ మానవుడు Homo Deus అనే దైవ మానవుడిగా మారుతాడు. (3) డాటాఇజం: అంటే సమాచారం. బిగ్ డేటా. మన జీవితాలు తెలివితేటలు అన్నీ డేటా మీద ఆల్గోరిథం మీద ఆధారపడతాయి. కృత్రిమ మేధ, బిగ్ డేటాని ఉపయోగించి ఆల్గోరిథంలతో నిర్ణయాలు చేస్తుంది. మనిషికి స్వంత ఆలోచనా, వ్యక్తిత్వం పోతాయి. (4) టెక్నాలజీ వల్ల మానవజాతి – ఎక్కువ శక్తులున్న వాళ్ళు, తక్కువ శక్తులున్న వాళ్ళూ అనే రెండు రకాలుగా తయారవుతుంది. ఆర్థికంగా, సాంఘికంగా, టెక్నాలజీ ఉన్నవాళ్ళు – సమాజంలో ఎదిగి, మిగిలిన వాళ్ళని శాసిస్తారు. (5) కృత్రిమ మేధ ఆల్గోరిథంలకి నిర్ణయాలు చేసే శక్తి వచ్చేసరికి మనుషులకి ఆధిపత్యం పోతుంది. బయోటెక్నాలజీ, బయో ఇంజనీరింగ్, AI ఉన్న కాలంలో అసలు మానవుడు, మానవత్వం అంటే ఏమిటి అనే ప్రశ్నలు కలుగుతాయి. ఇవి ఆయన ప్రతిపాదించిన ముఖ్య విషయాలు. ఇవన్నీ ఉత్త స్పెక్యులేషన్ అని కొందరు విమర్శిస్తే, కొందరు ఆయన చెప్పేవి నైతికంగా, సాంఘికంగా ఆలోచించాల్సిన విషయాలు అని అన్నారు. దీని వల్లనే Homo Deus అనే పదం వాడాను. కానీ హరారీ రాసిందంతా నిజం కావాలనే రూలేం లేదు. ఉదాహరణకి ఆయన – కోవిడ్ మహమ్మారి ప్రపంచాన్ని ఎలా తలక్రిందులు చేస్తుందో ఊహించలేకపోయాడు.
ఈ రచయిత రాసిన Sapiens, 21st Century అనే పుస్తకాలు కూడా చాలా ఆలోచనాత్మకంగా ఉంటాయి.
ప్రశ్న 14. ‘నగరంలో మరమానవి’ పుస్తకం ప్రచురణలో ఏవైనా విశేష అనుభవాలు ఉన్నాయా? ఈ నవలని పాఠకులకు ఎలా చేరువ చేస్తున్నారు? ఈ పుస్తకానికి వచ్చిన స్పందన ఏమిటి?
జవాబు: ‘నగరంలో మరమానవి’ అంత తేలికగా రాలేదు. ముందు సంవత్సరం పాటు ‘సంచిక’ వెబ్ మ్యాగజైన్‌లో ఎపిసోడ్స్ క్రింద రాశాను. సైన్స్ ఫిక్షన్‌ని వెంటనే ప్రచురించి ప్రోత్సహించే సంపాదకులు కస్తూరి మురళీకృష్ణ గారు ఉండడం వల్లనే ఇలాంటి నవల సీరియల్‌గా వేయడం సాధ్యమైంది. ఎక్కువ ఆదరణ, గుర్తింపు లేదని నాకు నిరుత్సాహం కలిగినా, ఏమైనా సరే అని దీన్ని పుస్తకంగా ప్రచురించాను. కాని అన్ని పత్రికలలోనూ మంచి సమీక్షలు వచ్చాయి. కవర్ పేజీ కూడా కృత్రిమ మేధతో డిజైన్ చేసినదే. ఇదే సంవత్సరం The Last City after the AI Apocalypse అనే నవల ఇంగ్లీషులో రాసి నోషన్ ప్రెస్ ద్వారా ప్రచురించాను. ఇలా 2024లో, ఒకే సంవత్సరంలో ఒక ఇంగ్లీషు, ఒక తెలుగు సైన్స్ ఫిక్షన్ నవల రాసి ప్రచురించగలిగాను అని సంతోషంగా ఉంది. పాఠకుల ఆదరణా ఉంది. ఎందుకంటే ఇప్పటి పద్ధతిలో మొదటి ముద్రణ అంటే మొదటి వంద కాపీలు అమ్ముడుపోయాయి. కానీ print on demand పద్ధతిలో ఇంకా కొంతమంది కొని చదువుతున్నారు. పాఠకుల, విమర్శకుల స్పందనకి ఎదురుచూస్తూనే ఉంటాను. కానీ తెలుగులో సాంఘిక, అస్తిత్వ, ప్రేమ నవలలకున్న ఆదరణ సైన్స్ ఫిక్షన్‌కు లేదనే నా అభిప్రాయం. ఈ పరిస్థితి ఇతర భాషలలో లేదు. నాకు కలకత్తా నుంచి, బెంగుళూరు నుంచి అభిమానులు ఉత్తరాలు రాస్తుంటే సంతోషంగా ఉంటుంది.
ప్రశ్న 15. సాహిత్య రంగంలో మీ భవిష్యత్తు ప్రణాళికలేమిటి? కొత్త పుస్తకాలు ఏవైనా సిద్ధమవుతున్నాయా?
జవాబు: సాహిత్యంలో భవిష్యత్తు ప్రణాళికలు అంటే నెలకొక సైన్స్ ఫిక్షన్ కథ రాయమనే ‘సంచిక’ ప్రోత్సాహంతో నాకు శక్తి ఉన్నంత వరకూ రాయాలనే ఉంది. అయితే కథలు మాత్రమే రాయాలని నిశ్చయించుకున్నాను. నేను ఈ దశకు వచ్చిన తర్వాత పోటీలకు పంపడం ఇక బావుండదు. కాబట్టి దీని వల్ల వచ్చే ప్రయోజనం ఏమిటి అనే ఆలోచన ఒక్కొక్కప్పుడు కలుగుతోంది. నేను 17 నవలలు తెలుగులో కానీ ఇంగ్లీషులో కానీ, 75 పైగా కథలూ, ఎక్కువగా సైన్స్ ఫిక్షనే రాసి ప్రచురించాను. ఇంకా రాస్తాను. బుద్ధ చరిత్ర గురించి కూడా ఆసక్తి ఉంది. ఆ అంశం మీద ఇంకా కొన్ని కథలు రాయలని ఉంది. ఇవన్నీ నా ప్రణాళికలు.
ప్రశ్న 16. తెలుగులో సైన్స్ ఫిక్షన్ రాయడం కష్టమని కొందరు అభిప్రాయపడతారు. ఈ విషయంలో మీ అభిప్రాయం ఏమిటి?
జవాబు: గత రెండు దశాబ్దాలుగా నేను, కస్తూరి మురళీకృష్ణ, సలీం తప్ప సైన్స్ ఫిక్షన్ రచనలు క్రమం తప్పకుండా తెలుగులో ఎవరూ రాయడం లేదు. సలీం గారికి బాలల సైన్స్ ఫిక్షన్ పోటీలలో బహుమతులు కూడా వచ్చాయి. కొత్త రచయితలు, రచయిత్రులు అందరూ బాగా చదువుకున్నవాళ్ళే. ఎందుకని వారికి సైన్స్ ఫిక్షన్ రాయడం ఆసక్తి లేదో తెలియదు!
సైన్స్ ఫిక్షన్ టెర్మినాలజీకి తెలుగులో సరైన పదాలు దొరకవు. ఇంగ్లీషులో తేలిక. తెలుగులో రాసినవి అభూత కల్పనలనీ, లేక అనుకరణలనీ లేక సామాజిక ప్రయోజనం లేదనీ విమర్శిస్తారు. ఈ సమస్యలు తెలుగు సైన్స్ ఫిక్షన్లో ఉన్నాయి. అయితే తమిళ, కన్నడ, హిందీ, మరాఠీ భాషలలో ఈ సమస్య లేదు.
ప్రశ్న 17. శాస్త్రీయ పరిశోధనలు, శాస్త్ర సాంకేతిక రంగాలలోని అభివృద్ధి గురించి అంతగా తెలియని తెలుగు పాఠకులకు సైన్స్ ఫిక్షన్ కాన్సెప్ట్స్‌ని దగ్గర చేయడంలో భాషా పరంగా తెలుగులో ఎలాంటి మార్పులు అవసరమని మీరు భావిస్తున్నారు?
జవాబు: తెలుగులో సైన్స్ భాషకి ఒక ప్రామాణికత ఉండాలని అనుకుంటాను. తమిళంలో చూడిండి, రోబోట్‌కి యంతిరన్ అని ఉపయోగించారు. అలాగే, ముఖ్యమైన శాస్త్రీయ విషయాలకి కథలలో బాటు, ఒక వివరణ అనుబంధం ఇచ్చి, రిఫరెన్సులు ఇస్తే పాఠకులకు అర్థం అవుతుంది. నేను సిమ్ సిటీ (simulated city) అని పేరు పెడితే, సంపాదకులు అచ్చ తెలుగులో ‘నగరంలో మరమానవి’ అని సూచించారు. ఇది బావుంది అని మార్చాను. ఆడ రోబోట్‌కి మరమానవి అనే ప్రయోగం ఇదే మొదటిసారి అనుకుంటాను. ఈ విధంగా అన్ని రకాల సైన్స్ పదాలకీ, తెలుగు పదాలనే ఉపయోగించాలి.
సైన్స్ ఫిక్షన్‌కి ఎంతో శక్తి ఉంది. ముఖ్యంగా దృశ్యమానంగా వుండే చలనచిత్ర రంగంలో. ఇటీవల ‘కల్కి’, ఇది వరకు ‘ఈగ’, ‘ఆదిత్య 369’ వంటి సినిమాలు ఎంతో ఆదరణ పొందాయి. హాలీవుడ్‌లో మిలియన్ డాలర్ల వ్యాపారం చేసేది సైన్స్ ఫిక్షన్ లేదా స్పేస్, డిస్టోపియన్ సినిమాలే. కాబట్టి సాహిత్యంలో ఈ విభాగానికి తక్కువ ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం అసమంజసం. దేనికైనా కథ, పాత్రపోషణ, ఆసక్తి గల వర్ణన ముఖ్యం. అలాగే చివరికి సాంఘిక, మానవతా విలువలు కూడా ముఖ్యం. అలా రాస్తే తప్పకుండా తెలుగు వైజ్ఞానిక కల్పనా సాహిత్యానికి మంచి భవిష్యత్తు ఉంటుంది.
~
సంచిక టీమ్: విలువైన సమయాన్ని కేటాయించి, సంచిక కోసం ఇంటర్వ్యూ ఇచ్చినందుకు ధన్యవాదాలు డా. చిత్తర్వు మధు గారు.
డా. చిత్తర్వు మధు: ఇంటర్వ్యూ చేసిన మీకు హృదయపూర్వక కృతజ్ఞతలు.
~
***
రచన: డా. చిత్తర్వు మధు
ప్రచురణ: కవి పబ్లికేషన్స్,
పేజీలు: 172
ధర: ₹ 200/-
ప్రతులకు:
నవోదయో బుక్ హౌస్, కాచీగుడా, హైదరాబాద్. 90000413413
అచ్చంగా తెలుగు బుక్స్, హైదరాబాద్. 8558899478
డా. మధు చిత్తర్వు. 9848044126
ఆన్‍లైన్‌లో:
https://www.amazon.in/Nagaramlo-maramaanavi-Science-Fiction-Novel/dp/B0DKD1L1TY
~
‘నగరంలో మరమానవి’ అనే సైన్స్ ఫిక్షన్ నవల సమీక్ష:
https://sanchika.com/nagaramlo-maramaanavi-book-review-kss/
