పిల్లల పెంపకంలో నూతన దృక్పథం-20

[ప్రముఖ చైల్డ్ సైకాలజిస్ట్ ఐ.పి.సుహాసిని గారు సంచిక పాఠకుల కోసం ‘పిల్లల పెంపకంలో నూతన దృక్పథం’ అనే ఫీచర్ అందిస్తున్నారు.]

పిల్లలలో అసలైన ఆత్మవిశ్వాసాన్ని ఎలా పెంచాలి?

ప్రస్తుత కాలంలో పిల్లలు చదువుల ఒత్తిడి, సామాజిక పోటీ, సోషల్ మీడియా ప్రభావం వంటివి ఎదుర్కొంటున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో పిల్లలలో నిజమైన ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంపొందించడం తల్లిదండ్రుల olarak ఒక పెద్ద బాధ్యతగా మారింది. ఈ ఆత్మవిశ్వాసమే పిల్లల భవిష్యత్తుకు ఒక పునాది, ఒక వెలుగుజల్లె.

1. ఆత్మవిశ్వాసం అంటే ఏమిటి?

ఆత్మవిశ్వాసం అంటే – “నేను చేయగలగను” అనే నమ్మకం. ఇది అహంకారం కాదు. ఇది “నేను ప్రతి సారి విజయం సాధించగలను” అనే కాదు. కానీ, “నేను ప్రయత్నిస్తాను, నేర్చుకుంటాను” అనే ధైర్యం. నిజమైన ఆత్మవిశ్వాసం బయట చూపించుకునే గొప్పతనం కాదు – లోపల నుంచి వచ్చే స్థిరమైన నమ్మకం.

ఇది ఎప్పుడు పుట్టదు – దాన్ని క్రమంగా, ప్రేమగా, సహనంతో పెంచాలి. పిల్లలు తప్పులు చేస్తారు, కానీ ఆ తప్పుల మీదే నేర్చుకుంటారు. ఆత్మవిశ్వాసం అనేది బహుమతిగా ఇవ్వదగ్గది కాదు – అనుభవాల నుంచి ఎదిగే భావన.

2. పిల్లల నిత్యజీవితంలో ఆత్మవిశ్వాసం అవసరం ఎందుకు?

ఆత్మవిశ్వాసం ఉన్న పిల్లలు:

• కొత్త పనులను ప్రయత్నించడంలో భయపడరు
• పరీక్షల సమయంలో ఒత్తిడి తట్టుకోగలుగుతారు
• స్నేహితులతో సంబంధాలు బాగుపరచుకుంటారు
• మనోవేదనల నుండి త్వరగా బయటపడతారు

ఒక చిన్న ఉదాహరణ: 7వ తరగతి చదువుతున్న అభి స్కూల్ అసెంబ్లీలో ఉపన్యాసం ఇవ్వాలని చెప్పగానే భయపడిపోయాడు. కానీ పక్కనే ఉన్న మిత్రుడు తనను ప్రోత్సహించి, ముందు రెండు పేజీలైనా చదవమని చెప్పాడు. అభి ప్రయత్నించాడు – మొదట బొర్లాడు, కానీ చివరికి అలవాటయింది. ఇది తనకు ఆత్మవిశ్వాసం తీసుకొచ్చింది. చిన్నదైనా విజయం, కానీ అది జీవితాంతం గుర్తుండిపోతుంది.

3. తల్లిదండ్రుల పాత్ర ఎంత ముఖ్యమంటే..

పిల్లలలో ఆత్మవిశ్వాసం తల్లిదండ్రుల ప్రోత్సాహంతోనే మేలు పరచవచ్చు. వారిని నిశితంగా వినటం, వారి భావాలను గౌరవించటం, వారి ప్రయత్నాలపై మెచ్చుకోవటం ద్వారా వారు తమను తాము విశ్వసించేందుకు బలపడతారు.

మన శ్రద్ధ, సహనం, ప్రోత్సాహం వల్లే పిల్లలలో బలమైన మనోధైర్యం, స్వతంత్ర ఆలోచన శక్తి వస్తాయి. తల్లిదండ్రులు ఒక చిన్న పని చేయమంటే “నాకు రాదు, చేతకాదు” అని చెప్పే బదులు, “నేను ట్రై చేస్తాను” అని చెప్పే స్థాయికి రావాలి. అది సామర్థ్యం మీద నమ్మకం, విషయంలో ఆసక్తి, పరిస్థితులను ఎదుర్కొనే ధైర్యం – ఇవన్నీ కలిసి ఆత్మవిశ్వాసంగా రూపాంతరం చెందుతాయి.

👉 పిల్లలతో ఇలా ప్రవర్తించండి:

1. ఫలితాల కంటే ప్రయాసపై దృష్టి పెట్టండి

“నీవు మంచి మార్కులు తెచ్చావు” అన్నదానికంటే, “నీవు ఎంతో శ్రమ పెట్టావు, అభినందనలు” అనండి.

2. చిన్న విజయాలను గుర్తించండి:

పిల్లలు వేసిన బొమ్మ, చదివిన కథ, వేసిన ఓ చిన్న నాటకం.. ఏ చిన్న పనైన సరే, మీరు గమనించి, సరైన ప్రశంసను ఇవ్వండి. “నీవు బాగా ప్రయత్నించావు” అని చెప్పడం వాళ్ళకి “నేను చేయగలను” అనే భావన పెరుగుతుంది.

3. పిల్లల అభిప్రాయాన్ని అడగండి – వినండి

చిన్న విషయాల్లోనైనా నిర్ణయాలు తీసుకునే హక్కు ఇవ్వండి. మీ ఇంట్లో ఏదైనా చిన్న విషయంలోనైనా (విహారయాత్ర ప్లాన్, డిన్నర్ మెనూ వంటివి), వారిని అడిగి వారి అభిప్రాయాన్ని గుర్తించండి. ఇది వారికి విలువను కలిగిన వ్యక్తులమనే ఫీలింగ్ ఇస్తుంది.

ఉదా: ఏడు ఏళ్ల వయసులో బట్టలు ఎంచుకునే అవకాశం ఇవ్వండి. పదేళ్ల వయసులో ట్యూషన్ తీసుకోవాలా లేదా అనేది కలిసి మాట్లాడండి.

4. వారిని ఇతరులతో పోల్చవద్దు

ప్రతి పిల్లాడు ప్రత్యేకం. ఒకరిని మరొకరితో పోల్చడం వారి లోపల తక్కువతనాన్ని పెంచుతుంది.

ఉదా: “నీ అన్నయ్య ఎప్పుడూ ఫస్ట్ వస్తాడు, నువ్వేమో..” అని పోలికలు వేయడం పిల్లల మనసులో అభద్రతను నాటుతుంది.

5. వారిని తప్పులు చేయనివ్వండి

తప్పులనూ నేర్చుకునే భాగంగా చూడండి. “నువ్వు ప్రయత్నించావు, అది గొప్ప విషయం” అని చెప్పండి. పిల్లలు తప్పు చేస్తే వెంటనే దూషించకుండా, “ఈ తప్పు నుంచి మనం ఏం నేర్చుకోవచ్చో చూద్దాం” అని చెప్పండి. ఇది ఆత్మవిశ్వాసాన్ని తొక్కకుండా, అభివృద్ధికి దారి తీసే మార్గం.

6. సరైన హద్దులతో స్వేచ్ఛ ఇవ్వండి:

పిల్లలు వాళ్లకి ఇష్టమైన దారిలో పని చేసేందుకు అవకాశం ఇవ్వండి. కానీ దానికి హద్దులు ఉండాలి – ఉదాహరణకు, ఆటలకు సమయం పెట్టి, చదువు మరియు విశ్రాంతి సమయాలను బ్యాలెన్స్ చేయండి.

7. పిల్లల ముందే తమను తాము పరామర్శించుకునే పద్ధతులు నేర్పండి:

ఒక పనిలో విఫలమైతే, “నేను ఇదివరకూ చేయలేకపోయినా, మరల ప్రయత్నిస్తే నేర్చుకుంటాను” అనే భావనను నాటాలి. మీరు దాన్ని మీ మాటలతో, ఆచరణతో చూపించాలి.

ఒక చిన్న మానసిక వ్యాయామం: ప్రతిరోజూ పిల్లను నడకలో తీసుకెళుతూ, “ఈ రోజు నీకు గర్వంగా అనిపించిన సంఘటన ఏదైనా?” అని అడగండి. వారి నోటి ద్వారా వచ్చిన జవాబు వారికి ఓ అరుదైన చింతనలోకి నెట్టుతుంది – ఇది ఆత్మవిశ్వాసానికి మొదటి మెట్టు.

ఆత్మవిశ్వాసానికి అనుసంధానమైన విలువలు

నిజమైన ఆత్మవిశ్వాసం అర్థం – ఒక మనిషి తాను ఎవరో తెలిసి, తమ బలహీనతల్ని అంగీకరిస్తూ ఎదిగే స్థితిలో ఉండటం. ఇది ఒక దశలో ఆత్మనిర్భరత, ఆత్మచింతన, ధైర్యం, నైతిక విలువలు అనే రూపాల్లో బయటపడుతుంది.

మన పురాణాలనుంచి ఎన్నో ఉదాహరణలు మనము పిల్లలకి చెప్పవచ్చు. భీముడు, హనుమంతుడు, అర్జునుడు, అభిమన్యుడు, వంటి ఎన్నో పాత్రలు యొక్క ఆత్మవిశ్వాసాన్ని ఎంతో చక్కగా ప్రదర్శించారు ఈ కథలను మనం పిల్లలకి చెప్తుంటే వాళ్లలో కూడా ఇంకా ఆత్మవిశ్వాసం ఎక్కువగా వికసిస్తుంది.

💡 చివరగా..

పిల్లలలో ఆత్మవిశ్వాసం అనేది ఒకరోజులో పెరగదు. అది మనం వారిలో నాటే చిన్న మాటలతో, చర్యలతో, ప్రేమతో, మార్గదర్శకతతో సాగిన ఒక దిశ. వారిని నమ్మడం, వారు చేసే ప్రయత్నాలను గుర్తించడం, తప్పులను నేర్చుకునే అవకాశంగా చూడటం – all these are stepping stones. మనం వారికి చూపే ఈ మద్దతు, వారి లోతైన ఆత్మవిశ్వాసానికి బలమైన పునాది అవుతుంది.

ఈ వారం మీరు మీ బిడ్డలో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచే ఏ చిన్న చర్య అయినా చేయండి – ఒక గొప్ప ప్రయత్నాన్ని గుర్తించండి, వారి అభిప్రాయాన్ని అడగండి, లేదా విఫలమైన సందర్భంలో మానసిక ధైర్యాన్ని నింపండి. ఈ చిన్న చిన్న చర్యలు, పెద్ద మార్పులకు నాంది అవుతాయి.

ఈరోజు చిన్న పని:

మీ బిడ్డ ఈరోజు చేసిన ఏ చిన్న ప్రయత్నానికైనా మెచ్చుకోండి. అది వారి మనసులో ఒక వెలుగు రేకెత్తిస్తుంది.

(వచ్చే వారం మరో టాపిక్‌తో కలుద్దాం)