పిల్లల పెంపకంలో నూతన దృక్పథం-14

[ప్రముఖ చైల్డ్ సైకాలజిస్ట్ ఐ.పి.సుహాసిని గారు సంచిక పాఠకుల కోసం ‘పిల్లల పెంపకంలో నూతన దృక్పథం’ అనే ఫీచర్ అందిస్తున్నారు.]

పిల్లలంటే బాధ్యత కాదు.. అనుబంధం అని గుర్తించాల్సిన సమయం ఇది!

ఈ రోజుల్లో తల్లిదండ్రుల జీవితం బిజీ షెడ్యూల్స్, స్కూల్ అసైన్మెంట్స్, క్లాస్లు, కంపిటీషన్లు అనే రొటీన్ల మధ్య ఊపిరాడని పరుగుల్లో నడుస్తోంది. పిల్లల భవిష్యత్తు కోసం ఎన్నో ఆలోచనలు చేస్తున్న మరెన్నో చర్యలు తీసుకుంటున్నాం. కానీ, ఈ మారథాన్‌లో ఒక్క ముఖ్యమైన విషయం మరిచిపోతున్నాం. అదే మన పిల్లలు ఒక బాధ్యత, లేకపోతే ఒక ప్రాజెక్టు కాదు.. వారు మన జీవితం లో ఒక భాగము ఇది మనమందరము కలిసి నడవాల్సిన జీవితము అని మర్చి పోతున్నాము.

ఒక తండ్రి ఉదయం ఆఫీసుకు వెళ్లేముందు, “చూడు, బాగా చదువు.. ర్యాంక్ తీసుకురావాలి!” అని కేవలం నిబంధనలతో ఆదేశిస్తూ వెళ్లిపోతాడు. కానీ అదే తండ్రి ఓ ఐదు నిమిషాలు కూర్చొని, “నిన్న రాత్రి నిద్ర బాగానే పట్టిందా? నీవు చదివే చాప్టర్ నచ్చిందా?” అని ప్రేమగా మాట్లాడినప్పుడు, ఆ పిల్లవాడు “నాన్న నన్ను అర్థం చేసుకుంటున్నాడు”, అని అనుకుంటాడు.

బాధ్యతలు అవసరమే కానీ అనుబంధం లేని చోట ఆ బాధ్యతలే, గోడలుగా, బంధికానా లాగా అనిపిస్తాయి. ఇది అనుభవించిన వారికే తెలుస్తుంది. బయట నుంచి చూసేవారికి అంతా బాగానే ఉన్నట్టు అనిపిస్తుంది. దాన్ని అనుభవిస్తున్న వాళ్ళు తమ మనసులో మాట చెప్పుకునేందుకు ఎవరూ లేక, ఒక ఆసరా కోసం ఎంతో పరితపిస్తూ ఉంటారు. అందుకే ఈ రోజుల్లో పిల్లలు తమ మనసులో భావాలని ఎమోషన్స్‌ని తల్లిదండ్రులకు చెప్పకుండా అలా సైలెంట్‌గా దూరం జరిగిపోతున్నారు.

ఈ వ్యాసం ద్వారా మనం పరిశీలించదలచిన విషయం ఇది:

బాధ్యతల కంటే ఎక్కువగా మనం పిల్లలతో అనుబంధం పెంచుకుంటున్నామా? లేకపోతే మన పిల్లలు మనసులో ఒత్తిడికి కూడా మనమే కారణం అవుతున్నామా?

బాధ్యతల పెరిగిన దారిలో బంధం చెరిపోయిందా?

ఉదయం 6 గంటలకు లేచి పిల్లల టిఫిన్, స్కూల్ రెడీ, ఆఫీస్ పనులు, ఇల్లు.. ఇలా నిమిషానికో పని చేస్తున్నారు. వీకెండ్స్లోనూ ట్యూషన్లు, డాన్స్ క్లాసులు, స్పోర్ట్స్.. ఒక్క క్షణం విశ్రాంతికీ లేని జీవితం.

ఈ రకమైన నిత్య జీవితంలో, పిల్లలతో గడిపే సమయం తగ్గిపోయింది, అలాగే వారి మీద మనకి ఉన్న ప్రేమని వ్యక్తపరచడం కూడా తగ్గిపోయింది.

ఉదాహరణకి:

ఒక తల్లి తన కుమార్తెకు రోజూ ఆహారం ప్యాక్ చేస్తుంది, అన్ని పోషకాహారాలూ చూసుకుంటుంది. దగ్గరుండి స్కూల్ బస్సు కూడా ఎక్కిస్తుంది. కానీ ఆ చిన్నారి మాత్రం స్కూల్‌కి వెళ్లేముందు ఓ చిన్న హగ్ కోసం ఎదురు చూస్తుంటుంది. ఆ హగ్ గాని ఒక చిన్న ముద్దుగాని అమ్మ నుంచి పాపకి రాదు. ఎందుకంటే అమ్మ క్లైంట్‌తో మీటింగ్‌లో బిజీగా ఉంది హెడ్ ఫోన్స్ లో కంటిన్యూస్‌గా మాట్లాడుతూనే ఉంది.

ఒక నాన్న తన కొడుకుతో క్రికెట్ ఆడాలని అనుకున్నాడు. బాబుకి రెడీ అవమని చెప్పాడు. ఇంతలో బాస్ నుంచి అర్జెంటుగా ఒక మెయిల్ వచ్చింది. ఆ మెయిల్‌కి రిప్లై ఇచ్చే బిజీలో రేపు చూద్దాంలే బాబు అని వాళ్ళ నాన్న అన్నాడు. ఇది ఈ ఒక్కరోజు సంగతే కాదు, ఎప్పుడు జరిగేదే. అందుకే ఆ బాబు అప్పటికే తన గ్లవ్స్ తీసేశాడు.

ఇవి పెద్ద విషయాలు కాకపోయినా.. పిల్లలకి అవే జీవితం. మీ ఇంట్లో కూడా ఇలాంటివి జరిగే ఉంటాయి కదా! అందుకే మనల్ని మనం ఒకసారి ప్రశ్నించుకోవాలి:

“పిల్లల అవసరాలు తీర్చడమే వరకేనా తల్లిదండ్రుల పాత్ర? లేదంటే, “వారితో కలిసి ఉండటం, వాళ్ల మనసులో చోటు సంపాదించడమే మన పెద్ద బాధ్యతా?”

బంధాన్ని పునర్నిర్మించుకోవడానికి తల్లిదండ్రులు ఏం చేయాలి?

పిల్లలతో బంధం అంటే పెద్దపెద్ద పాఠాలు చదివించి, గంటలంతా మాట్లాడాల్సిన అవసరం లేదు. చిన్నచిన్న చర్యలతోనే పిల్లలతో మనము గాడమైన అనుబంధాన్ని ఏర్పరచుకోవచ్చు మంచి బాండింగ్‌ని కూడా పెంపొందించుకోవచ్చు.

1. రోజుకు కనీసం 15 నిమిషాలు “పిల్లల సమయం” కేటాయించండి:

టీవీ, ఫోన్, పని పక్కనబెట్టి – కేవలం వాళ్లతోనే మాట్లాడటానికి, ఆడటానికి, నవ్వటానికి 15 నిమిషాలు ఇవ్వండి. అది నిద్రకు ముందు కావొచ్చు, స్కూల్ నుంచి వచ్చిన తర్వాత కావొచ్చు. కానీ ఆ సమయం పూర్తిగా వాళ్లదే అయి ఉండాలి.

ఉదా: ఒక తండ్రి తన 10 ఏళ్ళ కుమార్తెతో ప్రతిరోజూ నిద్రకు ముందు 10 నిమిషాలు ‘ఆ రోజు జరిగిన సరదా సంఘటన’ గురించి మాట్లాడే అలవాటు చేసుకున్నాడు. ఇప్పుడు ఆ అమ్మాయి రోజంతా ఎప్పుడెప్పుడు నాన్నతో ఆ మాటలు మాట్లాడాలో అని ఎదురు చూస్తుంది.

2. పిల్లల మాటలు మధ్యలో ఆపకండి – వినండి, అర్థం చేసుకోండి:

పిల్లలు చెప్పే చిన్న విషయాలను నిర్లక్ష్యం చేయకండి. “నీకు టైం ఎక్కడ ఉంది?” అనే ప్రశ్న అడిగే స్థితికి వారు రావద్దు. ఇప్పుడు మీరు వారి మాటలు వినగలిగితే రేపు వారి మనసులో భావనలను వాళ్ళు మీతో పంచుకోవడానికి సంసిద్ధులవుతారు.

ఉదా: మా స్నేహితుడి 13 ఏళ్ల కొడుకు చదువు విషయంలో మోటివేషన్ లేక ఇబ్బంది పడుతున్నాడు. మొదట్లో అతను మాట్లాడేటప్పుడు నిదానంగా స్పందించకుండా “తప్పు నీదే” అని మందలించేవారు. కానీ ఒక రోజు రాత్రి అతను ఎంతో బాధతో “నాకు చదవాలని ఉంది కానీ ఎందుకనిపించడం లేదు” అని అన్నప్పుడు, తను మొదటిసారి శాంతంగా వినారు. ఆ రాత్రి తరువాత వారిద్దరి మధ్య చర్చల దారులు తెరచుకున్నాయి. నిశబ్దంలో వినడం అనేది మీ ఇద్దరి మధ్య ఏర్పడిన దృఢమైన బంధానికి సంకేతం.

3. “ఎందుకు చెయ్యలేదు?” కంటే, “ఏం అయింది చెప్పు” అని అడగండి:

వారు తప్పు చేస్తే జడ్జ్ చేయకుండా, సమాధానం వినడానికి ముందువరుసలో ఉండండి. నమ్మకంతో కూడిన ప్రశ్నలు అడిగితేనే నిజాయితీగా స్పందిస్తారు. అప్పుడే మీ బంధం బలపడుతుంది.

ఉదా: ఒక తల్లి, ముంబైలో నివసిస్తున్న ఆమె 11 ఏళ్ల కుమారుడు హోంవర్క్ చేయకుండా స్కూల్‌కి వెళ్ళినట్టు గుర్తించగా, మొదట “ఇన్ని సార్లు చెప్పినా వినవా?” అన్నది. తన కొడుకు ఏ సమాధానం చెప్పకుండా వెళ్ళిపోయేవాడు. నాతో మాట్లాడాక ఆమె తన వైఖరి మార్చి, “ఏం జరిగింది? ఎందుకు చేయలేకపోయావు?” అని ప్రశ్నించింది. అప్పుడు అబ్బాయి చెప్పిన కారణం ఆశ్చర్యంగా: “ఫ్రెండ్ నా పుస్తకాన్ని తీసుకెళ్ళాడు, నేనేమీ చెప్పలేకపోయా.” ఆ చిన్న స్పందన పిల్లాడి నమ్మకాన్ని పెంచింది. ఇప్పుడు అతను ఏ చిన్న సమస్య అయినా నేరుగా తల్లిదండ్రులతో షేర్ చేస్తాడు.

4. వాళ్ల ఇష్టాల్ని గౌరవించండి – అవి చిన్నవైనా సరే!

మీకు చదువు ముఖ్యం అనిపించవచ్చు. కానీ వాళ్లకు ఆర్ట్, డాన్స్, క్రికెట్ అనిపించవచ్చు. వాటిని గౌరవించండి. వారిని ప్రోత్సహించండి. మీకు ముఖ్యమైన విషయం ఎందుకు ముఖ్యమో వారికి వివరించండి వాళ్లకు ఇష్టమైనవి కొనసాగిస్తూనే చదువు కూడా కొనసాగించమని చెప్పండి. అప్పుడే వాళ్లు తల్లిదండ్రులను తమ “ట్రస్ట్ జోన్”గా చూసుకుంటారు.

ఉదా: ఒక బిజినెస్‌మాన్ అయిన కిరణ్ గారికి తన కుమారుడు రోజూ యూట్యూబ్ వీడియోలు చూస్తూ “కంటెంట్ క్రియేషన్” అంటే ఆసక్తి పెంచుకున్నాడు. మొదట్లో ఇది చదువు దారి తప్పడం అనుకున్నారు. కానీ తర్వాత ఒక్క రోజు తను కొడుకుతో కూర్చుని అతను చేసిన చిన్న వీడియో చూసి ఆశ్చర్యపోయారు. అప్పటి నుంచి అతని క్రియేటివ్ ఆలోచనలకు ప్రోత్సాహం ఇచ్చారు. ఇప్పుడు అతను స్కూల్లో ఒక యూట్యూబ్ క్లబ్ మొదలుపెట్టాడు, తల్లిదండ్రుల గర్వకారణంగా నిలిచాడు.

5. వారితో కలిసి నవ్వండి, తప్పులు చేసి నేర్చుకోనివ్వండి:

ఏ కుటుంబం అయితే నవ్వుల్ని పంచుకుంటుందో ఆ కుటుంబ సభ్యుల మధ్య అనుబంధాలు దృడతరంగా ఉంటాయి. అలాగే, చిన్న తప్పులు జరిగితే బాధపడకుండా “ఇది జరగొచ్చు – ఇది నేర్చుకోడానికి ఓ అవకాశం” అని చూపించండి.

ఉదా: ఒక టీనేజ్ అమ్మాయి తన స్కూల్ ప్రాజెక్ట్ డెడ్‌లైన్ మిస్ చేసింది. తల్లి కోపపడటానికి బదులు నవ్వుతూ, “ఓహ్, ఇది నీకు టైం మేనేజ్మెంట్ నేర్పిస్తుంది కదూ అని అంది!” ఆ అమ్మాయి తల్లి స్పందన చూసి ఆశ్చర్యపోయింది. ఆ రోజు రాత్రి వాళ్లు ఇద్దరూ కలిసి ఒక చిన్న “టైం ప్లానర్” రూపొందించారు. ఇప్పుడు ప్రతి ప్రాజెక్ట్‌కి ముందుగానే ప్రిపేర్ అవుతోంది – కేవలం ఒకసారి తల్లి తిట్టకుండా నవ్వి సపోర్ట్ ఇచ్చినందు మూలంగా!

ఈ మార్గాలు ఏవీ తలకిందులుగా జీవితాన్ని మార్చేయాల్సినవి కావు. కానీ మీరు వీటిని ప్రతిరోజు పాటిస్తూ ఉంటే ఒక చిన్న మెట్టు ఎక్కినట్లే. కొన్ని వారాల లోపే మీ పిల్లల ముఖంలో ఒక చిన్న చిరునవ్వు కొద్దిగా రిలీఫ్ కనిపిస్తుంది.

ముగింపు మాట:

పిల్లలతో మన బంధం ఎలాంటిదో, వారు ప్రపంచాన్ని చూసే దృష్టికోణాన్ని కూడా అదే నిర్ణయిస్తుంది. ఓ తల్లి లేదా తండ్రిగా మన ప్రాధాన్యతలు మార్కులు, ప్రొగ్రామ్స్, ప్రైజులవైపు కాకుండా – మన సంబంధంలో సౌందర్యం, నమ్మకం, స్వేచ్ఛ పట్ల ఉంటే, పిల్లలు అంతే ప్రేమగా ఎదుగుతారు.

వాళ్ల జీవితాల్లో మనం “గార్డియన్స్” కాకుండా “గ్రేస్‌ఫుల్ కంపానియన్స్” అవ్వాలి. ప్రేమతో, సహనంతో, వినిపించే చెవులతో ముందుకు సాగితే – పిల్లల హృదయాల్లో మనకు స్థానం ఉంటుంది. అదే నిజమైన పునాది.

పిల్లల అభివృద్ధి ఓ అంతిమ లక్ష్యమైతే, మనతో వారు గడిపే కాలం – ఒక అనుభూతిగానే ఉండాలి, అనుభవంగా కాదు. అది నవ్వులు, సరదా సంభాషణలు, నిద్రలేపే అలకల మధ్య ముడిపడి ఉండాలి. అప్పుడే వారు జీవితంలో ఎదురయ్యే ఎలాంటి కష్టాన్నైనా జయించగలిగే మానసిక స్థైర్యాన్ని పెంపొందించుకుంటారు.

మనం రోజూ నేర్చుకుంటూ, పిల్లలతో కలిసి ఎదిగే ప్రయాణమే అసలైన పేరెంటింగ్.

మీరు చివరిసారిగా ఎప్పుడు మీ బిడ్డతో హృదయపూర్వకంగా నవ్వుకున్నారు వాళ్లతో టైం స్పెండ్ చేశారు?

(వచ్చే వారం మరో టాపిక్‌తో కలుద్దాం)