[శ్రీ సి.హెచ్. ప్రతాప్ గారి ‘మనో దుర్బలత’ అనే రచనని అందిస్తున్నాము.]
భగవద్గీత 2వ అధ్యాయం (సాంఖ్య యోగం) 3వ శ్లోకం
క్లైబ్యం మా స్మ గమః పార్థ నైతత్త్వయ్యుపపద్యతే।
క్షుద్రం హృదయ దౌర్బల్యం త్యక్త్వోత్తిష్ఠ పరంతప॥
ఓ అర్జునా, పతనకారకమైన హృదయ దౌర్బల్యానికి ఎన్నడూ లోను కావద్దు. ఇట్టి హృదయ దుర్బలత విడిచిపెట్టి తక్షణం యుద్ధానికి లెమ్మని శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడికి పై శ్లోకం ద్వారా హితబోధ చేసాడు.
జ్ఞానోదయ మార్గంలో విజయవంతంగా నడవాలంటే, ఉన్నతమైన ఉత్సాహం మరియు ధైర్యం అవసరం. భౌతిక మనస్సులోని ప్రతికూల లక్షణాలు అయిన సోమరితనం, అలవాటు, బలహీనత, అజ్ఞానం మరియు అనుబంధాలను అధిగమించడానికి మనలో ఆశావాదం, ఉత్సాహం, శక్తివంతమైన సంకల్పం ఉండాలి. శ్రీకృష్ణుడు నైపుణ్యం గల గురువుగా, అర్జునుడిని మందలించి అతనిలో పేరుకున్న హృదయ దౌర్బల్యాన్ని, పిరికితనాన్ని పోగొట్టే ప్రయత్నం ఈ శ్లోకం ద్వారా చేస్తున్నాడు.
విలాపం మరియు భ్రాంతి మనస్సు బలహీనతల నుంచి ఉద్భవిస్తాయి. జ్ఞానశూన్యత మనస్సులను బలహీనపరుస్తుంది. అదే ఒక వ్యక్తి ప్రవర్తన నిజమైన జ్ఞానం మరియు దయపై ఆధారపడితే, అతను ఏ విధమైన గందరగోళం లేదా దుఃఖంలో పడడు. తన మనోభావాలను తనలో వున్న జ్ఞానంతో సరిపోల్చి అనవసరమైన మనోభావాలను వదిలించుకుంటాడు. అర్జునుడికి సలహా ఇచ్చి, అతని దిగులు, విరక్తిని అధిగమించి యుద్ధం ఎదుర్కోవడానికి ప్రేరేపించడమే శ్రీకృష్ణుడి ప్రధాన లక్ష్యం. ఈ నేపథ్యంలో, శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడికి పూర్తి యోగ శాస్త్రాన్ని బోధించడం ఒక ప్రత్యేక సందర్భంలో చేసుకున్నది. హృదయ దౌర్బల్యం అనేది అత్యంత ముఖ్యమైన విషయం. మన హృదయం అనేక రకాల బలహీనతలతో నిండి ఉంటే, అవి మన శక్తిని, సామర్థ్యాన్ని తగ్గిస్తాయి. అధైర్యం ధైర్యుల లక్షణం కాదని అర్థం చేసుకోవాలి. హృదయ దౌర్బల్యం మన శక్తులను సన్నగిల్లించే వ్యాధివలె పనిచేస్తుంది. అందుకే దాన్ని మించిపోవడం అవసరం.
ఈ భావనను శ్రీకృష్ణుడు గీతలో స్పష్టంగా వివరించాడు.
జ్ఞానోదయం, తేజస్వి సంకల్పంతో విజయవంతంగా ముందుకు సాగాలంటే, గొప్ప స్ఫూర్తి మరియు ఉత్సాహం తప్పనిసరి. ఏ పరిస్థితుల్లోనైనా అధైర్యం మన ప్రగతికి అడ్డంకి కాబోదు. ఆశావాహ దృక్పథంతో, పూర్తి విశ్వాసంతో ఉండి అజ్ఞానం, మోహం వంటి ప్రాపంచిక బలహీనతలను అధిగమించాలి. ధైర్యం నిన్ను అగ్ని మీద కూడా నడిపించగలదు; అధైర్యం మాత్రం నీడ కూడా భయపడేలా చేస్తుంది. అధైర్యం మనస్సులో వుంటే చిన్నపాటి, తేలికపాటి కార్యాలను కూడా చెయ్యలేము. ప్రపంచమంతా ముందుకు దూసుకుపోతుంటే అధైర్యం వున్న వ్యక్తి నిస్సహాయంగా చుట్టూ వున్నవారిని చూస్తూ తనను, ఇతరులను, పరిస్థితులను నిందిస్తూ కూర్చుంటాడు.
శ్రీకృష్ణుడు భగవద్గీతలో చెప్పిన ఈ మాటలు యువతకు అక్షయమైన స్ఫూర్తి, మార్గదర్శకత్వం ఇస్తాయి. మనం ఎదుర్కొనే ప్రతి సవాలు, ప్రతి వ్యక్తి పోరాటంలో ముందుగా మన హృదయంలో అంకురించే అధైర్యం అనే అంతర్గత శత్రువును ఓడించి, ధైర్యాన్ని కవచంగా ధరించి ముందుకు నడవాలి. ఇదే భావనను స్వామి వివేకానంద కూడా అనేకసార్లు యువతకు ఉపదేశించారు. ధైర్యమే సఫలతకు తావుగా నిలుస్తుంది అని.
