[‘పుస్తక సురభి’ శీర్షికలో భాగంగా జె. సాయిదీపక్ రాసిన ‘ఇండియా దట్ ఈజ్ భారత్’ అనే పుస్తకాన్ని సమీక్షిస్తున్నారు స్వప్న పేరి.]
‘ఇండియా దట్ ఈజ్ భారత్: కొలోనియాలిటీ, సివిలైజేషన్, కాన్‍స్టిట్యూషన్’ అనే పుస్తకం వలసవాదం, ముఖ్యంగా బ్రిటిష్ పాలన, భారతదేశ రాజకీయ, చట్టపరమైన వ్యవస్థలను మాత్రమే కాకుండా దాని నాగరిక స్పృహను కూడా ఎలా రూపొందించిందో రచయిత జె. సాయి దీపక్ నిశితంగా పరిశోధించి చేసిన ప్రతిష్ఠాత్మకమైన రచన. ఈ పుస్తకం ఆయన రచించదలచిన ఇండియా ట్రయాలజీలో మొదటిది, ఇది ‘వలసవాదం’ అనే దర్పణం గుండా భారతదేశపు గతాన్ని మరియు వర్తమానాన్ని తిరిగి అంచనా వేసేందుకు ఉద్దేశించిన ఒక విస్తృత ప్రాజెక్టుకు మేధోపరమైన పునాది వేస్తుంది – ఇది రాజకీయ ఆధిపత్యానికి, భారతీయుల మనస్సుని, సంస్కృతిని వలసవాదులకు అణిగిమణిగి ఉండేలా చేసే భావనకి మించినది.
దీపక్ ఈ పుస్తకాన్ని ‘ది యూరోపియన్ కలోనియల్ ప్రాజెక్ట్’, ‘ది అబ్రహమిక్ కలోనియాలిటీ’, ‘కొలోనియాలిటీ, సివిలైజేషన్ అండ్ కాన్‍స్టిట్యూషన్’ అని మూడు ప్రధాన విభాగాలుగా రూపొందించారు. మొదటి విభాగంలో, యూరోపియన్ శక్తులు, ముఖ్యంగా బ్రిటిష్ వారు ఆర్థిక లేదా రాజకీయ నియంత్రణను మాత్రమే కాకుండా భారతీయ సమాజాన్ని ప్రాథమికంగా ఎలా మార్చాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారో ఆయన వివరించారు. ఇది పాశ్చాత్య సంస్థలు, విలువలు, ఇంకా విద్యా వ్యవస్థల ద్వారా సాధించబడింది, మెకౌలయన్ మోడల్ వంటివి, ఇది స్వదేశీ జ్ఞానం మరియు సంప్రదాయాలను క్రమపద్ధతిలో తగ్గించింది.
వలసవాదం యొక్క అత్యంత శాశ్వత వారసత్వం ‘కొలోనియాలిటీ’ – అంటే స్వాతంత్య్రానంతర భారతదేశంపై పాశ్చాత్య ఆలోచనా విధానాలు, చట్టపరమైన చట్రాలు మరియు సామాజిక నిబంధనల నిరంతర ప్రభావం – అనేది ఒక కీలక వాదన. స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన ఏడు దశాబ్దాల తర్వాత కూడా, భారతీయ మనస్తత్వం వలసవాద కథనాల ద్వారా, ముఖ్యంగా విద్యా వ్యవస్థ, చట్టపరమైన నిర్మాణాల ద్వారా స్థానిక ఆదర్శాల కంటే పాశ్చాత్య ఆదర్శాలకు ప్రాధాన్యతనిస్తూనే ఉందని దీపక్ వాదించారు.
ఈ పుస్తకం లౌకికవాదం, సహనం, మానవతావాదం వంటి భావనల మూలాలను విమర్శనాత్మకంగా పరిశీలిస్తుంది, వాటిని క్రైస్తవ రాజకీయ వేదాంతశాస్త్రంలో గుర్తించింది. తరచుగా సార్వత్రికమైనవిగా పరిగణించబడే ఈ భావనలు భారతీయ ప్రాపంచిక దృష్టికోణాన్ని కించపరచడానికీ, అణచివేయడానికీ ఉపయోగపడ్డాయని దీపక్ వాదించారు. యూరోపియన్, మధ్యప్రాచ్య వలసరాజ్యాలు, వాటి సంబంధిత మతపరమైన మరియు సైద్ధాంతిక పునాదులతో, భారతదేశ స్థానిక నాగరికత తత్వాన్ని సవాలు చేయడానికి, ఇంకా అణచివేయడానికి చారిత్రాత్మకంగా ఎలా పొత్తు పెట్టుకున్నాయో ఆయన మరింతగా అన్వేషించారు.
చట్టబద్ధమైన. సాక్ష్యాధారాలతో కూడిన విధానం ఈ పుస్తకం బలాల్లో ఒకటి. ప్రాక్టీస్ చేస్తున్న న్యాయవాదైన దీపక్, తన వాదనను నిర్మించడానికి వలసరాజ్యాల రికార్డుల నుండి డీకొలోనియల్ థీరిస్ట్స్ రచనల వరకు విస్తృత శ్రేణి వనరులను సమీకరించారు. వలస పాలనకు ముందు భారతదేశపు నాగరికతకు గుర్తింపు లేదని విస్తృతంగా ప్రబలిన తప్పుడు నమ్మకాన్ని ఆయన సవాలు చేస్తూ, బాహ్య శక్తులచే క్రమపద్ధతిలో క్షీణించిన ‘నాగరిక రాజ్యం’ ఉనికి కోసం వాదించారు.
అయితే, ఈ పుస్తకానికీ పరిమితులు లేకపోలేవు. వలసవాద మనస్తత్వంపై దీపక్ విమర్శ తీవ్రంగా ఉన్నప్పటికీ, వలసవాద నిర్మూలన విధానం కోసం ఆయన వాదన కొన్నిసార్లు ఆయన దృక్పథానికి హద్దుగా ఉంటుంది, స్వదేశీత్వాన్ని పూర్తిగా స్వీకరించడం ద్వారా మాత్రమే భారతదేశం దాని నిజమైన గుర్తింపును తిరిగి పొందగలదని సూచిస్తుంది. అంతేకాకుండా, పూర్తిగా అకడమిక్ శైలిలో రచించిన ఈ పుస్తకం, ఇందులో ఉపయోగించిన చట్టపరమైన, తాత్విక పరిభాష వంటివి సాధారణ పాఠకులకు ఇబ్బంది కలిగించవచ్చు.
మొత్తం మీద, ‘ఇండియా దట్ ఈజ్ భారత్’ అనేది ఓ ఉత్తేజక, లోతైన విశ్లేషణాత్మక రచన. ఇది భారతదేశ గుర్తింపు, పాలన, చైతన్యంపై వలసవాదం యొక్క దీర్ఘకాలిక ప్రభావాన్ని పునఃపరిశీలించమని పాఠకులను గట్టిగా కోరుతుంది. ప్రత్యామ్నాయ చరిత్రలు, వలసరాజ్యాల నిర్మూలన గురించి జరుగుతున్న చర్చలపై ఆసక్తి ఉన్నవారికి ఇది చాలా విలువైనది. అయితే, దాని వాదనలు ఆధారాల పట్ల జాగ్రత్తగా, విమర్శనాత్మకంగా వ్యవహరించడం అవసరం.
***
Author: J. Sai Deepak
No. of pages: 484
Published By: Bloomsbury India
Price: ₹ 899 (paperback)
Link to buy:
https://amzn.in/d/eqIxfBB
స్వప్న పేరి ఫ్రీలాన్స్ బ్లాగర్. పుస్తస సమీక్షకురాలు. సినిమాలంటే ఆసక్తి.