[శ్రీ సి.హెచ్. ప్రతాప్ గారి ‘బృహన్నల’ అనే రచనని అందిస్తున్నాము.]
నిశ్చలమైన మనస్సుతో, నమ్రతతో జీవించడం ఎలాగో తెలియజేసే ఒక అద్భుతమైన కథ బృహన్నల. మహాభారతంలోని ప్రబలమైన యోధులలో ఒకడైన అర్జునుడు, తన అజ్ఞాతవాసంలోని చివరి సంవత్సరంలో బృహన్నల రూపం ధరించి గడిపాడు. పాండవులు తమ అజ్ఞాతవాసంలో గుర్తించబడితే, వారు తిరిగి పన్నెండు సంవత్సరాలు అరణ్యవాసానికి వెళ్ళవలసి ఉంటుంది. దీనిని నివారించడానికి, పాండవులు తమ గుర్తింపులను మార్చుకున్నారు. ధర్మరాజు జూదరి కంకుభట్టుగా, భీముడు వంటవాడు వలలుడిగా, సహదేవుడు పశువుల కాపరి తంతిపాలుడిగా, నకులుడు అశ్వాల రక్షకుడు గ్రంథికుడిగా, ద్రౌపది సైరంధ్రి అనే పేరుతో రాణి సేవకురాలిగా మారారు.
అర్జునుడి కథ వీరిందరి కంటే భిన్నంగా, చాలా ఆసక్తికరంగా ఉంటుంది. స్వర్గలోకంలో ఉన్నప్పుడు అర్జునుడు ఊర్వశి అనే అప్సరస ప్రేమను నిరాకరించడంతో, ఆమె కోపంతో అతన్ని నపుంసకుడుగా మారమని శపించింది. ఈ శాపం అర్జునుడికి ఒక వరంగా మారింది. అతను తన అజ్ఞాతవాసానికి ఈ శాపాన్ని ఉపయోగించుకొని, బృహన్నల రూపంలో మత్స్యరాజు విరాటుడి కుమార్తె ఉత్తరకు నాట్య, సంగీత గురువుగా మారాడు. అర్జునుడు తన గొప్ప యోధుడనే గుర్తింపును పూర్తిగా పక్కనపెట్టి, ఒక గురువుగా తన నైపుణ్యాలను ప్రదర్శించాడు.
బృహన్నలగా ఉన్నప్పుడు, అర్జునుడు తన అహంకారాన్ని, ప్రతిష్ఠను పూర్తిగా వదులుకున్నాడు. ఒక గొప్ప వీరుడు, ఇప్పుడు ఒక నపుంసకుని వేషంలో, తన కొత్త పాత్రను అంగీకరించాడు. ఇది అర్జునుని వినయాన్ని, పరివర్తనకు సిద్ధంగా ఉన్న అతని మనస్తత్వాన్ని సూచిస్తుంది. కేవలం గొప్ప యోధుడే కాకుండా, అర్జునుడు సంగీత, నృత్యాలలో కూడా నైపుణ్యం సంపాదించాడు. ఇది ఆయన అసాధారణమైన వ్యక్తిత్వానికి నిదర్శనం.
శ్లోకం:
అర్జున ఉవాచ:
నపుంసక ఇతి జ్ఞేయం అజ్ఞాతవాసమధ్యే।
బృహన్నలా నామధేయం మాం ప్రబ్రూహి మహారథాః॥
(విరాట పర్వం, అధ్యాయం 43)
అర్థం:
“నేను నా అజ్ఞాతవాసంలో నపుంసకుడిగా ఉండాలి. అందువల్ల, నా పేరును బృహన్నల అని చెప్పుకున్నాను” అని అర్జునుడు మహారథులకు చెప్పాడు.
కౌరవులు మత్స్యరాజ్యంపై దాడి చేసి పశువులను దోచుకోవడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు, అర్జునుడు తన అసలైన వీరత్వాన్ని చూపించాడు. యువరాణి ఉత్తరను రథసారథిగా చేసి, బృహన్నల వేషంలోనే యుద్ధరంగానికి వెళ్ళాడు. ఆయన భీష్ముడు, ద్రోణాచార్యుడు, కర్ణుడు వంటి గొప్ప కౌరవ యోధులను ఓడించాడు. ఒక నపుంసకుడు ఇంత గొప్పగా పోరాడటం చూసి కౌరవులు ఆశ్చర్యపోయారు.
శ్లోకం:
బృహన్నలా రూపాంతరమహం వీరః।
గాండీవం ధనురహం ధారయామి ॥
అర్థం:
“నేను బృహన్నల రూపంలో ఉన్న వీరుడిని. నేను గాండీవం అనే నా ధనుస్సును ధరించాను.”
యుద్ధం ముగిసిన తర్వాత, అర్జునుడు తన నిజమైన గుర్తింపును వెల్లడించగా, కౌరవులు అవమానపడి వెనుదిరిగారు. అర్జునుడి అజ్ఞాతవాసం విజయవంతమైంది. బృహన్నల కథ మనకు గొప్ప పాఠాన్ని బోధిస్తుంది. వ్యక్తులను వారి బాహ్య రూపం, లింగం లేదా హోదా ఆధారంగా అంచనా వేయకూడదని ఇది తెలియజేస్తుంది. అంతర్గత బలం, వ్యక్తిత్వం, మరియు మనసు యొక్క నిగర్వం అత్యంత ముఖ్యమైనవి. అర్జునుడు తన అహంకారాన్ని వదులుకొని, భిన్నమైన పరిస్థితులకు అనుగుణంగా మారగలిగాడు. తన నైపుణ్యాలను ఇతరులకు సహాయం చేయడానికి, రాజ్యాన్ని రక్షించడానికి ఉపయోగించుకున్నాడు. బృహన్నల కథ, నిజమైన వీరత్వం బాహ్య రూపంలో కాదని, అంతర్గత ధైర్యం, వినయం, మరియు నిస్వార్థ సేవలో ఉంటుందని నిరూపిస్తుంది. ఇది నిస్సందేహంగా స్ఫూర్తినిచ్చే కథ.
