అకాల మేఘం

పక్షుల రెక్కల చప్పుళ్ళు అప్పుడే మొదలైనయి. సంక్రాంతి రోజులవి. ఆడాళ్ళు పెందలకడనే లేచి వాకిళ్ళు ఊడ్చారు. కళ్ళాపి చల్లారు. రకరకాల ముగ్గురులు వేస్తున్నరు. కొందరు దూడలను విడిచి పాలు పితుకుతున్నారు. మొత్తానికి ఈ సాలుకు వ్యవసాయపు పనులు త్వరగానే పూర్తయినయి. జొన్న చొప్ప కూడా ఇళ్ళకు చేరింది. పొలాల్లోని గడ్డివాములు మాత్రం పనులు పెగలక ఇళ్ళకు చేరలేదు. గురకొయ్యలతో పాటే రైతులు బళ్ళు కట్టుకొని పొలాలకు వెళ్ళారు. హరిదాసు చిడతలు వాయిస్తూ, లయబద్ధంగా అడుగులు కదుపుతూ నడుస్తున్నాడు.

ఈశ్వరమ్మ తలారా స్నానం చేసి దేవుని ముందుకెళ్ళి దీపం వెలిగించి ధూపం వేసి, దండం పెండుకుని బయటికొచ్చింది. అప్పటికే కిర్సనాయిలు దీపం గదిన వెలుగుతుంది. లేచి మజ్జిగ చిలికేందుకు వంటింటివైపు నడిచింది. చీరెను నడుంకు బిగించుకొని చల్లకవ్వం చేతబట్టింది. నాలుగు జీవాల పాడి, వెన్న తీసేసరికి కప్పర కప్పర తెల్లారుతుంది. తూర్పు నుంచి ఎరుపు చారలు విరజిమ్ముతూ ‘ఎర్రటి ముద్దలా’ భూమిని చీల్చుకుని పైకొస్తున్నా పొగమంచు పొరల నుంచి మసకగానే కనిపిస్తున్నాడు. కిరణాలలో వాడి లేదు. కమ్ముకొన్న కావురును చెరిపి బడిన నెట్టుక రాలేకపోతున్నాయి. ఎర్రముద్ద మాత్రం ఎగబాకుతున్నది. భూమి చెరుగుపై పడిన కిరణాలు మాత్రం ఏడు రంగులుగ మెరుస్తున్నాయి. చేలల్లోని వరిగడ్డి వాముల దగ్గర చలిమంటలు కావురుకి తోడు అవుతున్నాయి. వెరసి బూడిద రంగున పరిగెడుతున్న మేఘాలలా పొగ చిక్కబడింది. అప్పుడప్పుడూ గుడి గంటల మ్రోత శ్రావ్యంగా వినిపిస్తున్నది. చెరువు నీటి కోసం కావిళ్ళు సాగినయి. కూస్త అటూ ఇటుగా గాడిదలపై బట్టల మూటలు చెరువు వాయికి చేరుకుంటున్నాయి.

ఆంబోతు రంకె వినిపించింది. జనపచేల వైపు పోయి కడుపారా మేసి ఆకలి చల్లారాక, హుషారుగా వస్తున్నట్టుంది అనుకుకొన్నాడు రామదాసు.

ఈ రామదాసు ఈశ్వరమ్మ భర్త. మొదటనే ఈశ్వరమ్మ భర్త అన్నందుకు మీరేం అనుకోవద్దు. ఆస్తి ఆవిడది. ఇల్లరికం వచ్చినవాడు రామదాసు. ఈవిడకు దూరపు బంధువైన రామదాసుది చాలా పెద్ద కుటుంబమే. అయిదారుగురు అన్నదమ్ములు, ముగ్గుర్ అక్కచెల్లెళ్ళూనూ. రామదాసు అంత పెద్ద కుటుంబం నుండి వచ్చినా తన పుట్టింటి వాళ్ళతో సంబంధ బాంధవ్యాలు పెళ్ళినాటి నుంచి తరిగినయి.

కారణం ఏమీ లేదు. వారితో రామదాసు దగ్గరై ఉంటే ఇక్కడిది అంతో, ఇంతో తనవారికి చేరుస్తాడని ఈశ్వరమ్మ తండ్రి అభిప్రాయం. మనసులో నున్న భయం కూడా. ఆయనున్నంత కాలం ఆ జిజ్ఞాస ఆయనకు పోలేదు. అందుచేత ఒక్క పెళ్ళిళ్ళకు, చావులకు తప్ప తన కుటుంబంతో రాకపోకలు అంతగా లేవు. “ఇది చాలా అన్యాయం. ఆయన తోబుట్టువులతో కలిసి పోవడానికి మనం అడ్డు రాకూడదు కదా! అది తప్పు” అని ఈశ్వరమ్మ తన తండ్రితో చాలాసార్లు పోట్లాడింది కూడా. తండ్రి మాత్రం ‘ఆ, ఊ’ అనకుండా నవ్వి ఊరుకునేవాడు. ఊపిరి పోయేంత వరకూ ఇదే తంతు. పోయాక ఈశ్వరమ్మ ఎన్నడూ రామదాసుకు ఏ అడ్డూ చెప్పలేదు. కావల్సినంత స్వేచ్ఛ ఇచ్చింది.  కాని అప్పటికే వారి రాకపోకల అలవాటు తగ్గిపోవడాన అంతగా పునరుద్ధరింపబడలేదు. అట్నుంచి కూడా ఆ ప్రయత్నం అంతగా జరగలేదు. ఈశ్వరమ్మ మాత్రం ఈ ఆస్తి ‘తనది’ అన్న భావనను ఎప్పుడూ, ఎక్కడా రానిచ్చేది కాదు. ఏ సందర్భం వచ్చినా అంతా రామదాసు ఇష్టమని తను తప్పుకునేది. ఎప్పుడైనా రామదాసు ‘నువ్వూ ఉండు’ అన్నా, ‘మీకు తోచినట్టు చేయండి. బయటి వ్యవహారాలు నాకెందుకు చెప్పడం’ అని వెళ్ళిపోయేది. రామదాసు నడుస్తూ పశువుల కొష్టం వైపు చూశాడు. పాల కోసం లేగ దూడ ఎర్ర ఆవు పొదుగును కుమ్ముతున్నది. అదేమో దాని గంగడోలు నాకుతున్నది.

నిద్రలేవగానే ‘కర్రావు’ కనిపిస్తే మంచిదని బాపన నర్సయ్యగారు చెబితే కష్టమనక నాలుగైదుసార్లు సంతకెళ్ళి సుడులు, చుక్కలు చూసుకొని కర్రావును తోలకొచ్చాడు. కొష్టం దాపుకు రాగానే కొష్టంనున్న మొదటి గాటికి దానిని కట్టేశాడు. అది కన్పించాలి. అంతే. అలా కన్పిస్తేనే తృప్తి. దానిపై చేయేసి, ఆప్యాయంగా నిమిరి బయటకి నడిచేవాడు. గొడ్లపోరళ్ళు కొష్టంలో పేడ తీసి కసువు చిమ్ముతున్నారు. కొష్టం నిండుగా పశువులున్నయి. నాలుగు జతల ఎడ్లు, జత దున్నపోతులు, దూడలు వగైరా. వరిగడ్డి కోసం వెళ్ళిన బళ్ళు ఇంకా రాలేదేమని గేటు వైపు చూశాడు. జత దున్నపోతులు మాత్రం వేపచెట్టు నీడన నెమరేస్తూ పడుకొని ఉన్నయి.

ఇంతలో పెద్ద ఎడ్ల జత మెడ గంటల సవ్వడి మెల్లగా ఆ బాటన వినిపించింది. మొత్త ముందుకు రాగానే ‘బట్టెద్దు’ రంకె వేసింది. ‘వస్తున్నాయిలే’ అనుకొని లేచి అరుగువైపు నడిచాడు. బండ్లు లోనకి వచ్చినయి. “రామూడూ! చల్లపూట దున్నలను కట్టమన్నాను కదా, చిన్న జతెందుకు కట్టారు?” అనగానే, “ఈ తూరి కడతాను” అన్నాను. బళ్ళు పేడకుప్పకు వెనకనున్న ఖాళీస్థలానికి వచ్చి ఆగినయి. మోకులు విప్పి గడ్డెత్తుతున్నారు, ‘వామి’ వేసేందుకు.

‘తోవ’కొచ్చాడు రామదాసు. సీదా ఆంజనేయస్వామి గుడికెళ్ళి క్రింద నుమ్చే దణ్ణం పెట్టి అదే బాటన కరణం గారి ఇంటి దాకా నడిచాడు. ఇంటి ముందు నిలబడి లోనకి చూశాడు. షేక్ సింధ్ బయటకి వస్తున్నాడు. “జానూ! దొరగారున్నారా?” అడిగాడు.

“ఉన్నడు. పోయి తమరొచ్చినట్టు చెప్పనా?” అన్నాడు వెనక్కి మళ్ళి.

“అక్కర్లే. నే పోతా” అంటూ లోనకి నడిచాడు రామదాసు.

సీతారామయ్యగారు నీళ్ళ గాబు దగ్గర నిలుచుని వేపపుల్లతో ముఖం కడుగుతూ కన్పించాడు. రామదాసు కళ్ళబడగానే, “రా రామదాసూ, అట్టా వచ్చి బల్ల మీద కూర్చో” అన్నాడు. “మీరు కానివ్వండి, నేను ఉంటాను కదా, అయినా మీకు నేను ఒట్టిగే కనబడదామనీ, వచ్చి పలకరించి వెళదామనీను” అని బల్లవైపు నడిచాడు. గబగబా మొహం కడగడం ముగించి, భుజాన ఉన్న అంగవస్త్రంతో, ముఖం తుడుచుకుంటూ వచ్చి రామదాసు ప్రక్కన కూర్చున్నాడు. కూర్చొన్నాక, “ఆ, ఇక చెప్పు ముచ్చట్లేంటి?” అన్నాడు.

“ఒక మాట చెప్పిపోదామని వచ్చిన.”

“నేనొద్దంటినా?”

“నేను కోర్టు వాయిదాకి వరంగల్ పోతిని కదా. నేను వెళ్ళడానికి ముందురోజు మీతో చెప్పాను.”

తలూపాడు.

“ఆడ రాత్రిపూట ఉండాల్సి వస్తే హన్మకొండలోని వేయిస్తంభాల గుడిలోనే పడుకుంటా కదా.”

“నన్నూ ఒకసారి అక్కడికే పట్టకపోయి పడుకోబెడితివి కదా” అని నవ్వాడు.

“అలాగే రాత్రి ఉండాల్సి రావడంతో నేనక్కిడికే చేరి పడుకున్నా. తిరిగి తిరిగి బాగా సుడి పడతాన తెల్లారిందాకా మెలకువ రాలే. పొద్దు బారెడెక్కి చిటపటమంటే లేచిన. నే లేచేసరికి నాకు కాస్త దూరాన రాత్రి పడుకొని ఉన్న ‘ఆసామి’ నిలుచొని సూర్యుడికి దండం పెడుతూ కన్పించాడు. కొద్దిసేపటికి దేవుని పని ముగించి నా వైపుకి తిరిగి రెండు చేతులెత్తి ‘నమస్కారం’ అన్నాడు. అంతటితో ఆగక, నవ్వు ముఖంతో దగ్గరికి వచ్చాడు. నిజానికతని ముఖం నేనెన్నడూ చూడ్లేదు. అయినా సత్‌బ్రాహ్మణునిలా కన్పడ్డాక రెండు చేతులెత్తి దండం పెట్టిన. ప్రక్కకొచ్చి కూర్చున్నాడు. చూసేందుకు మనిషి బాగున్నడు. వయస్సు ముప్ఫై ఏళ్ళకు మించి ఉండదు. మొలనున్న లుంగీ భుజాన అంగవస్త్రం తప్ప మరే బట్టా లేదు వంటిన.

“మీరూ?” అన్నాడు తెలుగులోనే మరో భాష యాసలో.

“ఆ! నా పేరు రామదాసు. ఖమ్మం దగ్గర పల్లెటూరు. గోకినేపల్లి” అన్నాను.

“ఇక్కడికి తరచూ వస్తుంటారా? పనిపైన వస్తే, ఇక్కడ ఈ ఆలయంలో ఒంటరిగ పడుకోవడమేమిటి? శివుడంటే మీకంత ఇష్టమా?” అడిగాడు.

ఆయన మాటలలో అణకువ కన్పించింది. ఇంకాసేపు ముచ్చట్లాడాలనిపించింది. అప్పుడు వివరంగా చెప్పాను. “మా కుటుంబ తగాదాల వల్ల ఇక్కడి కోర్టుకు వస్తూ ఉంటాను. వాయిదాలకు రాక తప్పదు కదా. రాత్రి పూట ఉండాల్సి వస్తే మాత్రం ఇక్కడికే వస్తా. అది నా అలవాటు. మీరేమనుకున్నా నాకిక్కడ పడుకుంటేనే కైలాసాన ఉన్న స్వామి పాదాల చెంత ఉన్నట్టనిపిస్తుంది. మనసున అప్పటిదాక పేరుకున్న తేడా, అలసటా మాయమవుతది” అని నా మనసునున్న మాట చాలా సంతోషంగా చెప్పిన.  ఎందుకు చెప్పిన్నో నాకే అర్థం కాలే. నే చెప్పింది విని “మాది కేరళ” అన్నాడు. అని “ఇప్పుడు నాకు ముప్ఫై రెండు సంవత్సరాలు. పది సంవత్సరాలుగా నేను సంచారిని. నా దేశాటనలో ఈ ఆలయానికి రావడం ఇది మూడోసారి. ఇక్కడ పరమేష్ఠి శివుడున్నాడు. మనదేశంలో ఎక్కడా లేని త్రిమూర్తులున్న ఆలయం ఇదొక్కటే. ఆలయ చరిత్రన ఇది చాలా అరుదైన విషయం” అని, “ఒక్క విషయం చెబుతాను. ఇక్కడున్న కైలాసపతికి ‘రుద్రయాగం’ చేయగలిగితే ఈ ప్రాంతం అంతా పాడిపంటలతో సుభిక్షంగా ఉంటది. నా యాత్రలో ఇక్కడకు వచ్చినప్పుడల్లా ఆ ‘యాగం’ నేనిక్కడ చేయగలనా? అనిపిస్తుంది. కాని నా జీవనయానాన చేయాలి. చరిత్ర గతిన ఈ ఆలయాన రుద్రయాగం జరిపిన దాఖలా లేదు. ఇక్కడ పరమేష్ఠి శివుడున్నాను. కాని గంగ లేదు” అని ఆగాడు పైకి చూస్తూ.

“నాకెందు చెప్తున్నావు ఇదంతా?” అన్నాను ఆయనవైపు చిత్రంగా చూసి

“ఇక్కడ ఉన్న కోనేరును గమనించారా? శిథిలమై ఉంది. నీళ్ళు గుడికి వచ్చే ఏర్పాటుంటే నేను యాగ ప్రయత్నాన్ని ఇక్కడ ఆరంభిద్దామనుకొంటున్నాను” అన్నాడు నన్నే చూస్తూ. నాకు నవ్వొచ్చింది. ఆయనకు నమస్కరించి, “నేనొక అనామకుడిని. మీరు ప్రారంభించేదేమో రుద్రయాగం. అందుకు నేనేం చేయగలను?” అన్నాను.

చెప్పాడు. నా జేబున తడిమి చూస్తే కొంత డబ్బు కనిపించింది. “గుడిలో దాకా నీరొస్తే నువ్వు యాగం ప్రారంభిస్తావు” అని ఆయన కళ్ళల్లోకి చూశాను. తలూపాడు. నమస్కరించి వెనక్కి తిరిగాను. ముఖం కడుక్కొని, స్నానం చేసి సూర్యునికి ఎదురుగా నమస్కరించి సీదా మున్సిపల్ ఆఫీసుకెళ్ళాను. “వేయి స్తంభాల గుడిలోకి నీళ్ళు కావాలి. అంటే అక్కడికి మీ ట్యాప్ కనెక్షన్ ఇవ్వాలి” అని అడిగాను. దానికి కావల్సిన వివరాలతో సహా ఇంత డబ్బు అవుతుందని చెప్పాడు. నాకు తెలిసిన స్నేహితుడు సాహెబ్ గారిని తీసుకొని ఆఫీసుకు వెళ్ళి వాళ్ళు కట్టమన్నంత డబ్బు కట్టేశాను. ‘పైపుల సంగతీ, మిగతా సంగతులు నేను చూసుకుంటాను’ అని మా సాహెబ్ గారు చెప్పారు. “ఆలయంలో ఓ అయ్యగారున్నారు” అని ఆయన గుర్తులు చెప్పి, “ఆయన ఎక్కడిదాకా నీళ్ళు కావాలంటే అక్కడి దాకా వేయించు” అని పురమాయించి ‘నేను మళ్ళీ వాయిదాకి వచ్చేసరికి పని పూర్తి కావాలి’ అని మిగిలిన డబ్బు ఆయనకు ఇచ్చి తిరిగి వచ్చాను. మళ్ళీ వాయిదా వచ్చింది. నెలా పదిరోజులు.

చావా శివకోటి